Horyzonty Wychowania (Nov 2017)
Medialny obraz naukowca na przykładzie polskiej prasy opiniotwórczej
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest prezentacja wyników badań i próba odpowiedzi na pytanie, jak polskie media nagłaśniały tematykę związaną z naukowcami. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podjęto próbę odtworzenia medialnego obrazu naukowca, jego atrybutów i kontekstu, w jakim był przedstawiany. W części empirycznej wykorzystano ilościową i jakościową analizę treści. Badania prowadzono, opierając się na teorii uramowienia. PROCES WYWODU: W pierwszej kolejności wyjaśniono zasadność wykorzystania analizy treści i założenia teorii uramowienia. Następnie scharakteryzowano bazę elektroniczną, w której poszukiwano tekstów zawierających słowo klucz „naukowiec”. W części empirycznej zaprezentowano próbę badawczą i rozłożenie czasowe badanego materiału. Szczegółowym badaniom poddano takie elementy jak: nazwiska badaczy, afiliacje, stopnie naukowe, reprezentowana dziedzina naukowa, wydźwięk artykułów, a także istotność materiału (czy treść stanowiła główny lub poboczny wątek). Ostatecznie analizowano tzw. ramy (perspektywy), w jakich przedstawiano naukowców. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki analizy zawartości wykazały, że w badanym okresie eksponowano głównie polskie uczelnie (80,6%) i w zdecydowanej większości były to jednostki publiczne. Najczęściej pojawiali się profesorowie reprezentujący nauki przyrodnicze. Niemal całkowicie zmarginalizowana została sztuka jako dziedzina naukowa. W ponad 78% przypadków artykuły zawierały afiliacje badaczy. Pomimo bardzo urozmaiconego wachlarza ośrodków badawczych najczęściej odwoływano się do ekspertów PAN, Uniwersytetu Warszawskiego i Jagiellońskiego. Wśród uczelni niepublicznych najmocniej nagłośniony został Uniwersytet SWPS. Teksty w większości miały wydźwięk neutralny (62,6%). WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W dużej mierze ramy (perspektywy), w jakich przedstawiano naukowców, odzwierciedlają panujące w Polsce stereotypy (profesor, reprezentant uczelni publicznej, odkrywca, badacz pracujący w laboratorium). Warto kontynuować tego typu analizy i obserwacje w dłuższej perspektywie czasu, także z uwzględnieniem zawartości Internetu.
