The Polish Journal of Aesthetics (Mar 2004)
CZAS – PAMIĘĆ – FOTOGRAFIA PRÓBA FENOMENOLOGICZNEJ REFLEKSJI NAD FOTOGRAFIĄ
Abstract
Fotografia jest obecnie jedną z najpopularniejszych i najbardziej rozpowszechnionych dziedzin sztuk plastycznych, budzi ona wiele kontrowersji związanych z określeniem jej istoty oraz funkcji, jakie spełnia. Traktować ją można jako obraz sam w sobie i analizować pod względem wartości estetycznych. Jednak hierarchie wartości odnoszące się do sztuki są jednym z wielu, a w zasadzie wtórnym aspektem fotografii. Co zatem stanowi istotę fotografii? Na ile trafne jest tak powszechne określenie fotografii jako pamiątki (czyli zapisu, śladu pamięci?). Czy istnieje jakiś związek między fotografią a pamięcią? Należy zastanowić się, jaki jest związek fotografii (zatrzymującej chwile oraz utrwalającej pewne fakty w pamięci) ze świadomością człowieka. Rozpatrując istotę pamięci, należy określić przede wszystkim mechanizm jej działania oraz miejsce w świadomości przepływu czasu. Czy pamięć odnosi się tylko do przeszłości, do myślenia o czasie, który minął i nigdy nie powróci? Kiedy zatem kończy się przeszłość, a zaczyna teraźniejszość? Czy istnieją jakieś wymierne momenty, które pozwalają na wyodrębnienie tych kategorii czasowych? Takie potraktowanie tematu skłania do zastanowienia nad tym, co tkwi u podstaw samej fotografii i pamięci.