History Studies (May 2023)
ERTUĞRUL FACİASINDAN KURTULAN ÇARKÇI YÜZBAŞI MEHMED ALİ (BALKIR)’IN HATIRALARI
Abstract
Bu çalışma,16 Eylül 1890'da Japon sularında yakalandığı fırtınada kayalıklara çarparak batan Ertuğrul Fırkateyni faciasından kurtulan Çarkçı Yüzbaşı Mehmed Ali (Balkır)ın hatıralarını konu almaktadır. Mehmed Ali Bey'in ilk kez tanıtıldığı ve kendi ağzından aktarıldığı bu hatıralar, İstanbul'dan Japonya'ya uzanan tarihi yolculuğun, bir geminin başına gelebilecek en kötü akıbetin ve sonrasında yaşanan gelişmelerin anlatıldığı bir tanıklık öyküsüdür. Hatırat sahibinin Japonya yolculuğuna nasıl çıktığı, Ertuğrul’un uğradığı limanlar, gemiye gösterilen büyük ilgi, Tokyo'da tüm subayların davetli olduğu İmparator Mutsuhito tarafından verilen geleneksel Japon ziyafeti, dönüş yolunda geçirdikleri kaza, o sırada gemide yaşananlar, denizde hayatta kalma mücadelesi, karaya çıkış, Oshima Adası ve Kobi günleri, Japon gemileriyle İstanbul'a dönüş, kazazedelerle birlikte İstanbul'a gelen gazeteci Noda Şotaro, Mehmed Ali Bey’in Japonya'da iken gemide çıkan kolera salgını ve karantina uygulaması sırasında görüp çizdiği etüv makinesini İstanbul'a döndükten sonra imal edip II. Abdülhamid'in huzurunda tecrübe etmesi bu tarihi öykünün seyir örgüsünü oluşturur. Yüzbaşı Mehmed Ali Bey’in aşağıda paylaşılan hatıraları sayılı birkaç kişinin günümüze ulaşan kayıtları arasına kuşkusuz bir yenisi olarak katılacaktır.
