Strategie pozyskiwania i utrzymania zasobów a przetrwanie oraz rozwój organizacji naukowych: przykład trzech placówek Polskiej Akademii Nauk

Abstract

W artykule przedstawiono wyniki badań nad strategią przetrwania i rozwoju organizacji naukowych w warunkach towarzyszących transformacji sfery badań naukowych w Polsce po 1990 r. Przyjęto, iż przetrwanie organizacji zdeterminowane jest zdolnością pozyskiwania i utrzymania takich zasobów jak środki finansowe, materialne (infrastruktura), zasoby ludzkie, a także (co jest charakterystyczne dla instytucji naukowych) autonomia, prestiż i pozycja organizacji w systemie nauki oraz legitymizacja instytucji w jej otoczeniu społecznym. Wyniki badań opierają się na studium trzech instytutów Polskiej Akademii Nauk. Analiza empiryczna objęła następujące zagadnienia: 1) strategie związane z przedefiniowaniem podstawowych zadań i merytorycznego profilu organizacji (domena, zakres działania, prace badawcze, podjęcie zadań edukacyjnych, realizacja prac pozabadawczych); 2) strategie pozyskiwania oraz utrzymania istniejących zasobów ludzkich (zmiany poziomu i struktury zatrudnienia, problemy z rekrutacją pracowników i polityką personalną, systemem płac itp.); 3) strategie zdobywania zasobów finansowych oraz rozwój infrastruktury materialnej (zmiany poziomu i struktury przychodów według różnych strumieni finansowania budżetowego i pozabudżetowego, sytuacja lokalowa, wyposażenie); 4) rola autonomii instytutów, zdobywanie pozycji naukowej i legitymizacji w otoczeniu, a także zmiany systemu kierowania oraz przedsięwzięcia nastawione na zwiększenie efektywności wykorzystania posiadanych zasobów.