Vox Patrum (Jun 2020)
Teologia postu w "Hymnach o poście" św. Efrema Syryjczyka
Abstract
W literackim dorobku świętego Efrema są biblijne komentarze, pisane prozą polemiczne refutationes i medytacje, dialogi poetyckie, metryczne homilie (memre) oraz hymny (madrasze). Te ostatnie zasługują na szczególną uwagę, gdyż jak się wydaje ten gatunek literacki był ulubionym narzędziem w hermeneutycznym warsztacie Syryjczyka. Adresatami madrasza nie byli mnisi, czy eremici, bowiem syryjskie chrześcijaństwo orientalne w IV wieku skupiało się z wyjątkową intensywnością na pogłębianiu aspektów ascetycznych chrześcijańskiego życia, takich jak: post, czuwanie, modlitwa nieustanna. To duchowe nastawienie dotyczyło wszystkich ochrzczonych, niezależnie czy duchownych, mnichów, czy świeckich. Oprócz przykładów biblijnych drugim źródłem obrazów w pieśniach De ieiunio jest świat natury, który nie istniałby bez woli Stwórcy. W niektórych fragmentach swoich madrasza O poście Efrem buduje harmoniczną kompozycję złożoną z tych dwóch wątków, dopełniając sens tekstu biblijnego za pomocą obrazów zaczerpniętych ze świata natury. Klamrą spinającą bogate teologiczne przesłanie zawarte w zwrotkach dziesięciu liturgicznych pieśni jest Chrystus, jako Słowo otwierające skarbnicę Pisma Świętego, jako Pierworodny Syn Ojca, jako jedyny Sprawiedliwy i wzór nad wzorami dla wszystkich ascetów i poszczących. W praktykowaniu postu liczy się dobra wola, dyscyplina w walce z głodem i pożądaniem oraz umiejętność dzielenia się z innymi. Efrem podkreśla znaczenie czynników motywacyjnych i akcentuje oczyszczające działanie postu.
Keywords
