Varolmanın Ağırlığı: Ferit Edgü’nün Romanlarında Zaman-Mekân, Sürgün-Kurban ve Ölüm

Abstract

Bu makale Ferit Edgü’nün Kimse, O/Hakkari’de Bir Mevsim ve Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı adlı romanlarında zaman, mekân, sürgün, kurban ve ölüm temalarını ele almaktadır. Bu temalar Edgü ve Varoluşçu felsefede genellikle birlikte ele alındıklarından dolayı bu makalede birbiriyle kopmaz bir ilişki içerisinde yorumlanmakta, ona göre analizler yapılmaktadır. Edgü’nün romanlarının Varoluş felsefesinin temel unsurlarını yansıttığı ve romanlarının bu felsefi arka plan çerçevesinde yazıldıkları savından hareket eden bu çalışma, bu çerçevede, özellikle Martin Heidegger’in, Jean Paul Sartre’ın ve Albert Camus’nün yaklaşımlarına başvurmaktadır. Bu perspektif içerisinde Heidegger’in “varlığa fırlatılma” ve “ölüme doğru varlık”, Sartre’ın “varlığın yükü”, “bireysel özgürlük” ve Camus’nün “absürt-uyumsuz” gibi kavramları Edgü’nün romanlarının analizinde kullanılmaktadır. Edgü’nün romanlarında mekânın izole ve zorlayıcı koşulları, karakterlerin hem fiziksel hem de ruhsal anlamda birer sürgün gibi hissetmelerine yol açar. Pirkanis köyü gibi yerler, Edgü’nün karakterlerinin varoluşsal kaygılarını ve yabancılaşma duygularını yoğunlaştıran mekânlar olarak karşımıza çıkarlar. Edgü’nün eserlerinde karşılaşılan içsel çatışmaları, karakterlerin yaşamın anlamsızlığı karşısındaki arayışlarını, iç monologlar ve parçalı diyaloglar bu varoluşsal kaygıların ve yabancılaşma duygularının biçimsel, edebi düzlemdeki yansımaları şeklinde okunabilir. Edgü’nün bu anlatım tarzı, bireyin dünyadaki anlam arayışını evrensel varoluşsal sorularla harmanlar. Tanımlayıcı, karşılaştırmalı ve içerik analizi gibi araştırma yöntemlerini kullanan bu çalışma Ferit Edgü’nün romanlarına bütünlük bir bakış açısından Varoluşçu felsefe bağlamında inceleyen bir ilk çalışma niteliği taşımaktadır. Bu bakımdan bu çalışma edebi çözümlemeler ile felsefi düşünceyi Ferit Edgü ve onun romanları özeline bir araya getirmektedir.