History Studies (May 2023)
ATATÜRK DÖNEMİNDE SURİYE: FEDERASYON FİKRİNDEN AYRIŞMAYA İLİŞKİLERİN 20 YILI (1918-1938)
Abstract
Kurucu lider olarak Atatürk’ün izlediği dış politika, yabancı işgale karşı verilen bağımsızlık mücadelesini temsil ederken, diğer yandan yeni cumhuriyeti o günün devletler ailesi içinde saygın bir yere taşıma amacı çerçevesinde şekillenmişti. Bu dış politikanın uygulandığı yerlerden biri olarak, en uzun sınıra sahip olduğumuz Suriye ile kuruluş yıllarındaki ilişkiler, hem dönemin dış politik önceliklerini anlamak hem de iki ülkenin ulus inşa dönemindeki kesişim noktalarını görmek açısından önemlidir. Türkiye ile Suriye arasında bir federasyon kurulması, Misâk-ı Millî üzerinden yürütülen tartışmalar ve sınırların çizilmesiyle birlikte ayrışan toplumlar özelinde karmaşık ve dinamik bir dönem yaşanmıştır. Bu sürecin kumandasında bulunan Atatürk’ün Suriye stratejisi, Anadolu’nun kaderini doğrudan etkilediğinden, taktiksel geri çekilmeler dışında herhangi bir ihmal ve yanlışı kaldıramayacak önemdeydi. Bu nedenle Suriye ile ilk yıllar gündeme gelen federasyon düşünceleri, çok geçmeden dönemin koşullarının gerektirdiği gerçekçi yaklaşımla değişmiştir. Bu değişimi etkileyen önemli dinamiklerin başında Türkiye’yi yaklaşmakta olan büyük savaş öncesi kendi ayakları üzerinde tutma ve Avrupalı güçlere karşı denge kurma ihtiyacı gelmektedir.
