Хабаршысы. Экономика сериясы (Apr 2016)
Жоғары білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру. Повышение конкурентоспособности системы высшего образования
Abstract
Қазіргі кезеңдегі жоғары білім беру жүйесі нарықтық қайта қүрулар контекстінде дамып отырғандықтан, оның қызметіне бірқатар экономикалық категорияларды қолдану мүмкіндігі мен қажеттілігі туындап отыр, атап айтқанда: нарық, тауар, сураныс, усыныс, бәсекелестік, бәсекеге қабілеттілік. Қазіргі нарықтық қатынастар жағдайында бәсекеге қабілеттілік дамудың негізгі қозғаушы күші ретінде қарастырылады. Кез келген ел үшін бәсекеге қабілеттілік оның табиғи және адами әлеуетіне тәуелді. Бірақ, көптеген мемлекеттер табиғи әлеуетінің төмендігіне қарамастан дамудың алдыңғы қатарында болып, көшбасшылық орынға ие бола алатындықтарын талай рет дәлелдеді. Осыған орай, адами әлеует маңызды фактор болып табылады және ең алдымен, адамдардың білімділігі, қүзыреттілігі және шығармашылық мүмкіндіктері ескеріледі. XXI ғасырда білім бәсекелестік басымдықтың қайнар көзі болып табылады. Дегенмен, жоғары білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілігі, ең алдымен, жогары оқу орнының, оның түлектерінің бәсекеге қабілеттілігімен жэне олардың қызметінің әртүрлі салаларындағы табысты жүмысымен анықталады. Система высшего образования развивается в настоящее время в контексте рыночных преобразований, поэтому становится возможным и необходимым применять к ее функционированию некоторые экономические категории, такие как: рынок, товар, спрос, предложение, конкуренция, конкурентоспособность. На сегодняшний день в условиях рыночных отношений конкурентоспособность выступает, как основная движущая сила развития. Для любой страны она зависит от ее природного и человеческого потенциала. При этом многие государства не раз доказывали, что даже при бедности первого можно находиться в числе самых передовых и занимать лидирующие места в развитии. Следовательно, ключевым фактором является именно человеческий потенциал и, прежде всего, образованность, компетентность и творческие возможности людей в условиях их реализации. Именно знания становятся главным источником конкурентных преимуществ в XXI веке. Однако конкурентоспособность системы высшего образования определяется, прежде всего, по конкурентоспособности вуза, его выпускников и успешности их работы в различных сферах деятельности. Говоря в таком аспекте о результатах международного сравнения системы казахстанского высшего образования пока занимает не лидирующие позиции.
