تجزیه و تحلیل شبکه همکاری علمی جهان در حوزه حقوق مالکیت فکری

Abstract

هدف: پژوهش حاضر به تجزیه ‌و تحلیل شبکۀ همکاری علمی ‌جهانی، در حوزۀ حقوق مالکیت فکری و شناسایی خوشه‌های موضوعیِ برون‌دادهای علمی حوزه، در پایگاه اطلاعاتی استنادی علوم می‌پردازد. روش‌شناسی: این پژوهش از نوع پژوهشهای کاربردی علم سنجی است که با روش تحلیل هم رخدادی و تحلیل شبکه انجام شده است.جامعۀ پژوهش را تعداد 5752 پیشینۀ پژوهشی تشکیل می‌دهد که در قالب مقاله، مقاله‌کنفرانس، نقد و بررسی و... از سال 1982 تا سال 2014 در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده‌اند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد متوسط نرخ رشد سالانۀ انتشارات حوزۀ حقوق مالکیت فکری، طی سال‌های مورد ‌بررسی در پایگاه استنادی علوم 3.63 درصد می‌باشد. کشور آمریکا با تولید 2003 مقاله رتبۀ نخست را در بین کشورها در اختیار دارد. از دید تحلیل‌ شبکۀ همکاری علمی، کشور آمریکا مهم‌ترین کشور در شکل‌‌دهی، جهت‌دهی و هدایت شبکۀ همکاری در حوزۀ حقوق مالکیت فکری است. همچنین دانشگاه برکلی مهم‌ترین دانشگاه در شبکۀ همکاری دانشگاه‌ها و مؤسسات در این حوزه شناخته شد. به لحاظ موضوعی، برون‌دادهای علمیِ حوزه در پنج خوشۀ موضوعی شکل گرفته است که مهم‌ترین خوشۀ آن شامل حوزه‌های موضوعی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، فعالیت‌های تحقیق و توسعه، شرکت‌های بازرگانی و انتقال تکنولوژی است. نتیجه‌گیری: می‌توان گفت کشور آمریکا نقش کلیدی و مرکزی در شکل‌دهی، هدایت و رهبری جریان‌های علمی حوزۀ حقوق مالکیت فکری داشته و بیشترین همکاری در داخل شبکه، متناظر با این کشور است. باتوجه ‌به خوشۀ اصلی حوزه، می‌توان گفت که اهمیت حقوق مالکیت فکری در مبحث اقتصاد، به‌ویژه اقتصاد بین‌الملل جایگاه ویژه‌ای داشته و توجه به آن یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها و ملزومات توسعۀ اقتصادی است.

Keywords

• حقوق مالکیت فکری
• علم‌سنجی
• تولیدات علمی
• شبکۀ همکاری علمی