اثربخشی تقویت حافظه کاری با آموزش رایانه‌ای بر توجه مداوم دانش‌آموزان

Abstract

مقدمه و هدف توجه مداوم و حافظه کاری جزء عملکردهای اجرایی مغز هستند و مطالعات نشان داده که این دو عملکردهای شناختی با یکدیگر همبستگی دارند، اما با‌این‌حال عملکردهای شناختی دور محسوب می‌شوند. از طرف دیگر، مطالعات نشان می‌دهند اثر تقویت حافظه کاری به عملکردهای شناختی دور انتقال نمی‌یابد. هدف این پژوهش با توجه به اهمیت توجه مداوم در عملکردهای زندگی روزانه مانند عملکرد تحصیلی و شغلی و همچنین برای پاسخگویی به تناقض موجود در پیشینه پژوهشی، بررسی اثربخشی حافظه کاری بر بهبود توجه مداوم بوده‌است.مواد و روش‌ها 32 دانش‌آموز پسر پایه هشتم با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (16 نفر) و گروه کنترل (16 نفر) گماشته شده‌اند. برای تقویت و آموزش حافظه کاری، از نرم‌افزار رایانه‌ای آموزش dual n-back به‌مدت 12 جلسه 40 دقیقه‌ای در 4 هفته استفاده شد. جهت سنجش میزان حافظه کاری از آزمون‌های فراخنای ارقام و همچنین برای ارزیابی توجه مدام از آزمون رایانه‌ای عملکرد مداوم استفاده‌ و سنجش پیش‌آزمون یک هفته قبل و پس‌آزمون یک هفته پس از دوره آموزش انجام شد. یافته‌ها نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس یک‌راهه نشان داد که پس از دوره آموزش حافظه کاری، توجه مداوم (0/043=P) و حافظه کاری کلامی (0/033=P)، شرکت‌کنندگان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بهبود معنادار یافته‌اند، اما تغییری در حافظه کوتاه‌مدت کلامی (0/236=P) به وجود نیامده‌است. نتیجه‌گیری بهبود توجه مداوم پس از آموزش حافظه کاری نشانگر انتقال دوره اثر آموزش حافظه کاری به توجه مداوم بوده و مؤید دخیل بودن توجه مداوم در بخش مجری مرکزی حافظه کاری بوده‌است. همچنین بهبود توجه مداوم و عدم تغییر ظرفیت حافظه کوتاه‌مدت کلامی بیانگر این بوده که سازوکار اثر آموزش حافظه کاری از طریق تقویت مجری مرکزی ‌‌عمل کرده‌ و از طریق افزایش ظرفیت حلقه آوایی حافظه کاری نیست.

Keywords

• آموزش
• تقویت شناختی
• توجه
• حافظه کاری