امکان سنجی صحّت استناد به ‌وهن دین در تعطیل و تغییر احکام

Abstract

وهن دین به ‌معنای سستی و ضعف دین ناشی از سلوکی خارجی و یا حکمی شرعی، از جمله عناوینی است ‌که در بسیاری از مسائل، مبنا و مدرک فتاوای معاصر واقع شده است؛ به‌گونه‌ای ‌که می‌توان از حرمت وهن دین به ‌عنوان یک قاعده فقهی نام برد. اما عدم پاسخ جامع و واضح به این سؤال اساسی که چه ادلّه‌ای نسبت به‌صحّت یا عدم صحّت استناد به‌وهن دین در فرآیند استنباط فقهی قابل طرح و نقد هستند، سبب شده تا عنوان وهن دین در فرآیند استنباط فقهی به عنوان یک قاعده فقهی آنچنان ‌که باید مجال طرح نیابد. در مقام پاسخ به سؤال پیش‌گفته، این نوشتار برآن است ‌که موانع قرآنی و روایی استناد به وهن دین منصرف به مواردی است که عامل وهن حکم شرعی، مبتنی بر اقتضائات زمانی و مکانی نباشد و تنها از روی غرض‌ورزی باشد و از میان دلایل صحّت استناد به وهن دین، تنها دلیل عقلی از دو جهت مقدّمه عقلی وجوب حفظ کیان اسلام و تقدیم اهمّ بر مهمّ در صورت تعارض میان حکم شرعی و مخدوش شدن وجاهت اسلام و یا مکتب تشیع، در احکام الزامی و امور مباح، موجب تعطیل و یا تغییر حکم و دلیل سیره متشرّعه تنها در امور مباح، موجب تغییر حکم می‌شود.

Keywords

• وهن دین
• قاعده حرمت وهن
• قاعده اصطیادی
• عنوان اوّلی
• عنوان ثانوی