سیاست علم و فناوری (Apr 2023)
مناظره مکتوب داور و نویسنده در باب جهت‌دهی به پژوهش و پژوهشِ ایدئولوژیک
Abstract
آیا پژوهش، حکمرانی‌پذیر است؟ اگر پاسخ مثبت باشد، این سؤالات مطرح می‌شوند که: آیا حکمرانی پژوهش به معنای تزریق ایدئولوژی در آن و فرمایشی کردن آن است؟ آزادی پژوهشگر برای جستجوی حقیقت با چه نوعی از سازوکارها قید می‌خورد؟ هنجارهای جامعه علمی، انتظارات مراجع اقتدار بیرونی اعم از حکومت و جامعه، خواسته‌های مشتریانی مثل صنعت و ... چه جایگاهی در این قیودات دارند و پژوهشگر در چه فرآیندی پاسخگو می‌شود؟ هدف مقاله حاضر، بحث در حوالی این سؤالات و مطالب مشابه آن‌ها است. این مقاله یک مناظره کتبی بین نویسنده مقاله «حکمرانی پژوهش: یک چارچوب نظری» (مجتبی جوادی) و داور آن (نرگس نراقی) است که در همین شماره فصلنامه سیاست علم و فناوری منتشر شده است. نویسنده مقاله مذکور در اعتراض به دلایل رد آن توسط داور، با سردبیر نشریه مکاتبه کرده و با صلاحدید ایشان وارد مناظره با داور شد. با وساطت سردبیر، مکاتباتی چندباره بین نویسنده و داور انجام شد که محتوای آن‌ها بدون هیچ دخل و تصرفی در این مقاله ارائه شده است. به طور خلاصه، داور با ارائه شواهدی از به‌کارگیری برخی الفاظ و جملات در مقاله، چنین استدلال کرده‌است که نویسنده در پی دفاع از علم ایدئولوژیک و ضرورت تزریق ارزش‌ها در پژوهش بوده و این دفاع نیز در اثر سوء برداشت از رویکرد پارادایم‌های اخیر علوم اجتماعی در رابطه با حضور ارزش‌ها در پژوهش است و بدین ترتیب مقاله را مردود اعلام کرده‌است. نویسنده نیز با ارائه منابع جملات، استدلال کرده است که برداشتِ داور همدلانه نبوده و ایدئولوژیک بودن یا نبودن پژوهش،
Keywords
