Grandville a świat muzyczny – wczoraj i dziś

Abstract

W artykule przedstawiony jest Grandville (1803–1847) – francuski rysownik, karykaturzysta i ilustrator (między innymi Bajek La Fontaine’a, Podróży Guliwera Swifta i Dzieł Balzaca) oraz autor książki Inny świat, w której słowo i obraz to bardzo przemyślana całość. Za życia popularny, po latach zapomniany, od czasu do czasu przypominany (m.in. przez surrealistów, a 50 lat temu przez francuskiego krytyka Pierre’a Restany’ego), nadal nie jest artystą szeroko znanym. Szerzej znane są niektóre jego dzieła, gdyż spopularyzowane zostały przez projektantów okładek płyt grup rockowych Queen (ryc. 4 i 5) i Alice in Chains (ryc. 10). Na tylnej stronie okładki albumu Innuendo wykorzystano rysunek z Innego świata, ilustrujący finał koncertu, w którym ofiklejda (niegdyś popularny instrument) wybuchła niczym bomba i wyrzuciła z siebie nuty (ryc. 8 i 9). Tematyka muzyczna pojawia się w różnych pracach Grandville’a. Może to być karykatura Berlioza zatytułowana Koncert na salwę armatnią (ryc. 14). Muzycy wykonujący Koncert na parę (z Innego świata; ryc. 15) wyglądają niczym odlane z żeliwa elementy maszyn i urządzeń hal fabrycznych, ich głowy to wydobywająca się z szyj-rur para wodna. Grandville tworzył w „wieku pary i elektryczności”, nie dziwią więc nawiązania do zmieniającego się świata doby pierwszej rewolucji przemysłowej.