مقایسه فرایندهای مختلف پهنه بندی تبخیرتعرق مرجع در ایران

Abstract

یکی از فاکتورهای موثر بر عملکرد روش­های میان­یابی تبخیرتعرق مرجع (ET0)، ترتیب مراحل تخمین ET0 است. در این پژوهش ضمن بررسی تغییرات مکانی تبخیرتعرق ماهانه و سالانه،دو فرایند مختلف با عنوان میان­یابی، سپس محاسبه (IC) و محاسبه، سپس میان­یابی (CI) برای برآورد و پهنه­بندی تبخیرتعرق مرجع ماهانه و سالانه در ایران، مقایسه شدند. در روش اول، ابتدا پارامترهای هواشناسی مورد نیاز رابطه استاندارد تبخیرتعرق، میان­یابی شده، سپس مقادیر ET0 در نقاط شبکه با استفاده از رابطه فائو پنمن- مانتیث محاسبه شد. در روش دوم، ابتدا ET0 در ایستگاه­های منتخب محاسبه و سپس در گستره ایران میان­یابی شد. برای میان­یابی از روش­های کریجینگ معمولی (OK) با و بدون متغیر کمکی، توابع پایه شعاعی (RBF)، چندجمله‌ای محلی (LPI) و وزن­دهی عکس فاصله (IDW) استفاده شد. بر­اساس نتایج تحلیل نیم­تغییرنما، ET0 دارای همبستگی مکانی متوسط تا قوی با ساختار مکانی کروی است. به‌طورکلی صرف­نظر از نوع روش میان­یابی، در بیشتر ماه­ها و در مقیاس سالانه، فرآیند IC دارای عملکرد بهتری بود. بهترین روش میان­یابی در فرایند IC بر­اساس RMSE و MAE برای ماه­های سپتامبر، اکتبر و سالانه، روش IDW، برای ماه­های ژانویه و مارس، روش OK و برای ماه­های فوریه، آوریل، نوامبر و دسامبر، روش COK بود. روش IDW و فرآیند CI با اختلاف کمی نسبت به فرایند IC، بهترین عملکرد را در تخمین ET0 ماه­های مه، ژوئن، جولای و آگوست دارا بود. همچنین در هر دو فرایند IC و CI، روش­های OK، COK و IDW که فاصله بین ایستگاه­ها را در فرایند تخمین لحاظ می­کنند، عملکرد بهتری داشتند.

Keywords

• پنمن مانتیث
• تبخیرتعرق
• تغییرات مکانی
• کریجینگ
• میان‌یابی