مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی (Mar 2024)

رشد فرهنگی-اجتماعی معلمین زبان انگلیسی مقطع متوسطه دوم با بررسی رخدادهای حیاتی کلاس درس

  • میلاد سلیمی چگنی,
  • علی اکبر خمیجانی فراهانی,
  • مجید نعمتی

DOI
https://doi.org/10.48308/mpes.2024.231904.1335
Journal volume & issue
Vol. 17, no. 1
pp. 315 – 335

Abstract

Read online

هدف: مدارس دولتی به دلیل تنوع جمعیتی به‌عنوان منبع مهمی از مجموعه رخدادهای بحرانی و حیاتی دستگاه آموزش محسوب می‌شوند. هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی دقیق رخدادهای حیاتی در کلاس‌های زبان انگلیسی و رشد فرهنگی-اجتماعی معلمان زبان انگلیسی مدارس دولتی می‌باشد. برای این منظور، ایجاد یک طرح آمادگی برای بررسی شرایط بحرانی هر کلاس و مدرسه دستورالعمل مشخصی بایستی به کار گرفته شود. این طرح باید شامل مواردی مانند آموزش دانش‌آموزان ، معلمین و کارکنان مدارس در مورد چگونگی رفتار در شرایط بحرانی، ارتباط با پدر و مادر دانش‌آموزان، تدارک اماکن امنیتی در محیط آموزشی و هم‌چنین تهیه تجهیزات امدادی و ضروری باشد. هم‌چنین، اطلاع‌رسانی صحیح و به موقع در صورت وقوع یک حادثه بحرانی بسیار حیاتی است. رویدادهای بحرانی نیز می‌تواند فرصتی برای ارتقاء همکاری و تعامل بین اعضای مختلف محیط آموزشی باشد. در این شرایط، دانش‌آموزان، معلمان، و مدیران مدرسه موظفند با همکاری و هماهنگی بیشتری برای مدیریت بحران همکاری کنند. این همکاری می‌تواند به ارتقاء نقاط قوت محیط آموزشی و بهبود آمادگی برای مواجهه با حوادث بحرانی کمک کند. در تمامی این فرایند، نقش مدیران و مسئولان آموزشی بسیار حائز اهمیت است. آن‌ها مسئولیت ایجاد یک فضای آموزشی امن و ایمن برای دانش‌آموزان و کارمندان را بر عهده دارند. برای این منظور، آموزش به معلمان و کارمندان در زمینه مهارت‌های ایمنی و ضروری اهمیت زیادی دارد. هم‌چنین، مسئولان آموزشی باید برنامه‌های اضطراری و طرح‌های مشخص خود را به صورت دوره‌ای مرور کرده و به روز نگه دارند.به‌طور کلی، هدف از این مطالعه را این چنین می‌توان پنداشت که رویدادهای بحرانی در کلاس‌ها و مدارس نه تنها چالش‌هایی جدی ایجاد می‌کنند، بلکه فرصتی برای بهبود و ارتقاء امنیت و آمادگی محیط آموزشی نیز می‌توانند باشند. از این رو، توجه به طرح‌های مبتکرانه، آموزش مهارت‌های مدیریتی به اعضای مختلف محیط آموزشی، و همکاری و تعامل بین اعضای مختلف امور آموزشی برای مدیریت بهتر بحران‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. این اقدامات می‌توانند کمک کنند تا محیط آموزشی با مخاطرات بحرانی به بهترین شکل ممکن مواجه شود و ایمنی و سلامت تمامی افراد در این محیط تضمین شود.مواد و روش‌ها: روش تحقیق کیفی است و مدارس دولتی به دلیل تنوع جمعیتی به‌عنوان منبع غنی حوادث بحرانی محسوب می‌شوند. محققین توانسته‌اند از 10 دبیرستان دولتی در شهر تهران بازدید کنند. شرکت‌کنندگان این پژوهش شامل 10 معلم زبان انگلیسی، 1000 دانش‌آموز دبیرستان دولتی شهر تهران بودند. در این مطالعه با بهره‌گیری از مدل معروف بِکِر (2023) مراتب پژوهش طرح‌ریزی گردیده و پس از ایجاد چندین جامعه عملی، محققین توانسته‌اند از 10 دبیرستان دولتی در تهران بازدید کرده و به بررسی دقیق، علمی و البته نقادانه‌ی مجموعه‌ای از رویدادهای حیاتی کلاس‌های درس زبان انگلیسی بپردازند. محققان با استفاده از پرسشنامه و روایت‌نگاری به جمع‌آوری نظریات و گفته‌های معلمین و دانش‌آموزان از طریق مجلات علمی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته پرداختند و با استفاده از روش تحلیل موضوعی، اطلاعات به دست آمده را مورد تجزیه و تحلیل میدانی قراردادند. در نهایت نتایج تجزیه و تحلیل از نقل قول‌ها و نظرات معلمین زبان انگلیسی در مورد تکثر و تعدد رخدادهای حیاتی در کلاس‌های درس به شیوه‌ای کیفی مورد بحث قرار گرفتند. بر این اساس، محققان نظرات و اظهارات معلمان و دانش‌آموزان را از طریق پرسشنامه و داستان‌سرایی، با استفاده از مجلات علمی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته به‌عنوان منابع اولیه جمع‌آوری داده‌ها جمع‌آوری کردند. این رویکرد به آن‌ها اجازه داد تا طیف متنوعی از دیدگاه‌ها و بینش‌ها را در مورد موضوع مورد نظر جمع‌آوری کنند. با ترکیبی از روش‌های کیفی، محققان توانستند درک جامع‌تری از موضوع به دست آورند و روایت‌های عمیق‌تری را از موضوعات ضبط کنند. علاوه بر این، استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته به محققان این امکان را داد تا عمیق‌تر در افکار و تجربیات شرکت‌کنندگان کاوش کنند و امکان تجزیه و تحلیل دقیق‌تری از داده‌ها را فراهم کنند. در مجموع، این رویکرد روش‌شناختی، کاوشی غنی و دقیق از دیدگاه‌ها و تجربیات معلمان و دانش‌آموزان را فراهم کرد و عمق و وسعت یافته‌های پژوهش را افزایش داد.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که دانش‌آموزان چندین عامل را به‌عنوان دلایل وقوع رخدادهای حیاتی گزارش کردند که مهم‌ترین عوامل شامل تفاوت بافت‌های فرهنگی و اجتماعی بوده که نیازمند تدبیر و رسیدگی بالای معلمین در بازبینی موشکافانه‌ی این رویدادها دارد. نتایج این پژوهش هم‌چنان نشان داد که مهارت‌های بالای معلمین زبان انگلیسی از قبیل توانایی‌ها و قابلیت‌های آن‌ها در مدیریت کلاس درس و چگونگی مواجه شدن با رفتارهای (سوء) دانش‌آموزان می‌تواند در بهینه‌سازی سامانه‌ی آموزش تأثیر قابل توجهی را بر جای بگذارد. محققان با استفاده از نتایج این تحقیق به تشریح مجموعه‌ای از راهکارهای روشن‌گرایانه و متداول در بررسی و نقد رویدادهای حیاتی کلاس درس می‌پرداختند که می‌تواند رشد فرهنگی-اجتماعی معلمان زبان انگلیسی دبیرستان را موجب شود.

Keywords