گروه‌بندی اینبرد لاین‌های نوترکیب گندم نان ازنظر صفات فنولوژیک و تخصیص مواد فتوسنتزی در شرایط تنش کم‌آبی انتهای فصل

Abstract

به‌منظور گروه‌بندی لاین‌های نوترکیب گندم نان ازنظر صفات فنولوژیک و تخصیص مواد فتوسنتزی، 148 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه والدین (Yecora Rojo و No. 49) در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و در شرایط آبیاری کامل و تنش کم‌آبی انتهای فصل در دو سال زراعی 93 و 94 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب و مهاباد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین دو شرایط نرمال رطوبتی و تنش کم‌آبی ازنظر روز تا سنبله دهی، انتقال مجدد، عملکرد دانه و سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه اختلاف معنی‌دار دیده شد. همچنین بین ژنوتیپ‌های موردبررسی ازلحاظ کلیه صفات موردبررسی اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. عملکرد دانه با روز تا سنبله‌دهی، تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه و سنبله و میزان انتقال مجدد در هر دو شرایط همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ‌‌ها در هر دو شرایط به 4 گروه دسته‌بندی شدند به‌طوری‌که ژنوتیپ‌های 7، 17، 27، 32، 40، 50، 58، 62، 67، 69، 83، 106، 107 و 138 در کلاستر شماره چهار قرار گرفتند که بالاترین مقادیر صفات فنولوژیک، تخصیص مواد فتوسنتزی و عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. همچنین در تجزیه به عامل‌ها، در هر دو شرایط چهار عامل وارد مدل شدند که در شرایط نرمال 77.85 درصد و در شرایط تنش کم‌آبی انتهای فصل 68.76 درصد از تغییرات داده‌ها را تبیین نمودند. باتوجه به وجود تنوع ژنتیکی موجود در بین لاین‌ها از لحاظ صفات مورد بررسی و همچنین همبستگی مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با روز تا سنبله دهی، تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه و سنبله و میزان انتقال مجدد، گزینش ژنوتیپ‌ها بر اساس صفات مذکور می‌تواند ما را در دست-یابی به ژنوتیپ‌های پرمحصول در هر دو شرایط یاری دهد.

Keywords

• انتقال مجدد
• اینبرد لاین نوترکیب
• کلاستر
• گندم نان