مدل پویایی نظام در ارتقای قابلیت نوآوری ملّی مبتنی بر تحلیل کتابشناختی

Abstract

تمرکز بر صادرات محصولات با فناوری بالا به عنوان شاخص اثربخشی قابلیت نوآوری ملّی، یکی از اهداف مهم توسعه محسوب می‌‌شود. از این‌‌رو در این پژوهش به منظور طراحی یک نظام پویا در سنجش میزان دستیابی کشور به هدف مذکور، با بررسی سیر تحول ساختار فکری قابلیت نوآوری ملّی با استفاده از رویکرد تحلیل کتاب‌شناختی، مفاهیم کلیدی مرتبط با آن در قالب خوشه‌‌ها طبقه‌‌بندی، و بر اساس مفاهیم استخراج‌‌شده، اجزای اصلی مدل ارتقای قابلیت نوآوری ملّی شناسایی شدند. سپس بر اساس پیشینه پژوهش و برگزاری جلسات گروه کانونی با خبرگان، سایر متغیرهای متناسب با ابعاد ارتقادهنده قابلیت نوآوری ملّی تعیین شدند و بر مبنای رویکرد پویایی نظام، یک مدل پویا ترسیم شد. سپس راهبرد‌‌های متفاوت ارتقادهنده قابلیت نوآوری بر اساس رفتار متغیر اصلی نسبت صادرات محصولات با فناوری بالا به اختراعات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌‌های پژوهش بیانگر استخراج 5 خوشه فرارسی (جهش فناوری) و بهره‌‌وری، ظرفیت جذب دانش، قابلیت پویا، قابلیت فناوری، و اتحاد راهبردی، به عنوان مفاهیم اصلی استخراج‌‌شده حاصل از تجزیه و تحلیل کتاب‌‌شناختی بود. با اعمال دو راهبرد اصلی ایجاد مشوق در بازگشت نخبگان به کشور، و ارائه تسهیلات در تجاری‌‌سازی محصولات دانش بنیان، متغیر شبیه‌‌سازی شده نسبت صادرات محصولات با فناوری بالا به اختراعات، رفتار بهتری در آینده نشان خواهد داد.

Keywords

• قابلیت نوآوری ملّی
• تحلیل کتاب‌شناختی
• پویایی نظام