Filozoficzne aspekty „bez-względności” słowa w relacji dorosły – małe dziecko

Abstract

W artykule podejmuję próbę ukazania obecności słowa – żywego słowa – jako środka języka/mowy w relacji jednego człowieka z Drugim – z kimś bliższym niż ktoś inny, kto swoją obecnością poświadcza obecność tego, który do niego mówi. O obecności słowa można mówić jako o obecności bezwzględnej – zgodnie z myśleniem o języku/mowie przez pryzmat ich konwencjonalnie rozumianych funkcji. Przyjmując za H.-G. Gadamerem, że nasze doświadczenie ma postać językową, piszę o zanurzeniu w języku, w którym, poprzez przyswojenie sobie jego znaczeń, możemy myśleć i komunikować swoje myśli innym oraz komunikować się z nimi – rozmawiać. Obecność słów jako podstawy, możliwości i jakości relacji jednego człowieka z Drugim ma także względny charakter. Za E. Lévinasem przedstawiam prelingwistyczny sposób bycia jednego człowieka z Drugim oraz omawiam milczenie jako pozornie nie-słowny kontakt z sobą samym i z Drugim. Ponieważ koncentruję się na relacji z Drugim, rozwijam także wątek tego, kto mówi do kogo, tym samym wskazując, że mówienie do kogoś mieści się w „projekcie egzystencjalnym” mówiącego. Rozważania skoncentrowane wokół powyższej problematyki stały się także pretekstem do podjęcia refleksji nad wybranymi aspektami słownej i niesłownej relacji między dorosłym a małym dzieckiem. Podjęte w artykule rozważania sytuuję przede wszystkim w perspektywie fenomenologicznej.

Keywords

• słowo
• M(m)ówienie
• milczenie
• relacja
• fenomenologia