جغرافیا و مخاطرات محیطی (Oct 2022)

صحت‌سنجی پهنه و هیدروگراف سیلاب با استفاده از داده‌های بارش ERA5 (مطالعه موردی: حوضه زشک)

  • سعیده پورانتظاری,
  • کاظم اسماعیلی,
  • علیرضا فرید حسینی,
  • الهه غفاری

DOI
https://doi.org/10.22067/geoeh.2022.74921.1159
Journal volume & issue
Vol. 11, no. 3
pp. 23 – 42

Abstract

Read online

بارش یکی از اصلی‌ترین عوامل وقوع سیلاب‌هاست که به علت عدم پراکندگی مناسب ایستگاه‌های باران‌سنجی و تازه‌تأسیس‌بودن برخی از این ایستگاه‌ها در اکثر حوضه‌های کشور، استفاده از داده‌های بارش با چالشی جدی روبروست. ازاین‌رو روش‌های دورسنجی می‌توانند یکی از گزینه‌های مورداستفاده در این زمینه باشند. در پژوهش حاضر، داده‌های بارش بازتحلیل‌شده ERA5 برای حوضه آبریز کشف‌رود در گام‌های زمانی روزانه و ماهانه مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس هیدروگراف و پهنه سیلاب آن، با استفاده از داده‌های بارش ایستگاه زشک و پارامترهای مربوط به حوضه آبخیز زشک در نرم‌افزارهای HEC-HMS و HEC-RAS، موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که داده‌های بارش ERA5 دارای کم‌برآوردی می‌باشد و داده‌های بارش در گام زمانی ماهانه ([0.92-0.68]=R) دقت بالاتری نسبت به روزانه ([0.081-0.52]=R) داشت و هیدروگراف جریان آن در مقایسه با هیدروگراف مشاهداتی غیرقابل‌قبول (0.47-NSE= و 55.16-=PBias) بود. پهنه سیلاب دبی داده‌های بارش بازتحلیل‌شده ERA5 نیز نسبت به پهنه سیلاب دبی مرجع معادل 0.19- به دست آمد که به دلیل کم‌برآوردی داده‌های بارش و به دنبال آن کم‌برآورد شدن دبی اوج هیدروگراف آن در مدل HEC-HMS این نتیجه به دست آمده است. مطالعات آینده می‌توانند در خصوص ارزیابی پهنه سیلاب حاصل از داده‌های بارش محصولات مختلف در نرم‌افزار HEC-RAS باشند.

Keywords