Journal of Agricultural Science and Sustainable Production (Jan 2012)
ارزیابی اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس گیاه شوید (Anethum graveolens L.)
Abstract
شوید با نام علمی Anethum graveolens L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی اسـت کـه اسـانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می شود. در ایـن تحقیـق اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس این گیاه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کـود شـیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) و تلفیق کود زیستی با 50 درصـد کـود شـیمیایی اوره و شاهد (بدون کود) بود. برداشت گیـاه شوید در مرحله رسیدگی کامل دانه ها انجام شد. نتایج نشان داد ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و اجزا عملکرد دانه بجز تعداد دانه در چترک تحـت تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن قـرار گرفـته و بالاترین میزان این صفات مربوط به کاربرد کود شیمیایی اوره بود، هرچند بین این تیمار و کاربرد کود زیستی به همراه 50 درصد کود شیمیایی اختلاف معنیداری مشاهده نشد. کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن سبب افزایش معنیدار شاخص برداشت نسبت به شاهد شده و بالاترین شاخص برداشت مربوط به تلفیق کود زیستی و 50 درصد کود شیمیایی بود، اگرچه بین این تیمار و کاربرد کود شیمیایی و کود زیستی به تنهایی اختلاف معنیداری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که میزان اسانس نیز بطور معنیداری تحــت تــاثیر تیمارهــای کودی قرار گرفته و کاربرد کود زیستی به همراه 50 درصد کود شیمیایی و پس از آن به ترتیب کود شیمیایی و کود زیستی بیشترین میزان اسانس را تولید نمودند. نتایج نشان داد کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر ترکیبات تشکیل دهنده اسانس شوید تاثیر داشته و با مصرف تیمارهای مختلف کودی میزان کاروون نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. نتــایج ایــن تحقیــق حــاکی از آن اســت کــه کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب بـا کود شیمیایی در بهبـود صفات کمی و کیفی گیاه دارویی شوید تـاثیر مثبتـی داشته و بجای مصرف مداوم کود شیمیایی میتوان با استفاده بهینه از نهاده های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت.
