معرفی و تحلیل نسخه‌های خطی آثار رشید تبریزی و بررسی سبکی آن‌ها

Abstract

آثار ادبی منظوم و منثور فارسی، اسناد تاریخی موثقی از پیشینۀ فکری، زبانی و ادبی حوزۀ فرهنگی زبان فارسی به‌شمار می‌روند. معرفی نسخه‌های خطی این آثار و بررسی ویژگی‌های آن‌، گام مهمی در مطالعۀ ارزش زبانی و ادبی این دست‌نوشته‌هاست. در این جستار، با روش استقرایی به معرفی و بررسی نسخه‌های خطی کلیات رشید تبریزی و بررسی سبکی آن‌ها می‌پردازیم. رشید تبریزی از شاعران مهم عصر صفوی در قرن یازدهم هجری است که مستقیماً با دربار صفویان ارتباط داشته است. کلیات رشید تبریزی ازنظر فکری، زبانی، و ادبی ویژگی‌های مهمی دارد که بررسی آن برای شناخت دقیق‌تر شعر عصر صفوی و قرن یازدهم ضرورت دارد. به‌طورکلی مهم‌ترین ویژگی‌های شعر رشید تبریزی در سطح فکری، مدح امام علی، مدح شاهان و درباریان، و شکایت از روزگار و بی‌رونقی هنر است. همچنین در سطح زبانی، کثرت لغات عربی، کثرت اصطلاحات عرفانی و بسامد بالای ترکیب‌‌های فاعلی، مفعولی و مصدری از مهم‌ترین ویژگی‌های شعر اوست. در سطح ادبی هم بسامد بالای تشبیه و استعاره در فعل، بسامد چشمگیر متناقض‌نمایی، کاربرد انواع جناس و بسامد بالای ابیات مردف از ویژگی‌های اصلی شعر اوست

Keywords

• نسخۀ خطی
• رشید تبریزی
• سطح ادبی
• سطح فکری
• سطح زبانی