ارزیابی ‌خطر سرطان‌زایی و غیر سرطان‌زایی فلزات سنگین موجود در کاهو در منطقه دشت ورامین در سال 1401

Abstract

زمینه و اهداف: سبزی‌ها یکی از مواد غذایی ضروری در زندگی و منبع اصلی عناصر مهم برای بدن انسان هستند، بنابراین افزایش غلظت فلزات سنگین در سبزی‌ها می‌تواند صدمات زیادی به‌ سلامت انسان وارد کند. این مطالعه با هدف ارزیابی‌خطر بهداشتی فلزات سنگین موجود در کاهو در منطقه دشت ورامین در سال 1401 صورت گرفت. مواد و روش‌ها: مطالعه توصیفی حاضر جهت اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین بر روی 48 نمونه کاهو انجام گرفت. نمونه‌های کاهو از زمین کشاورزی و گلخانه با دو روش آبیاری با آب و پساب برداشت شد. غلظت فلزات سنگین با استفاده از دستگاه MP-AES سنجش شد. تمام مراحل این تحقیق با رعایت موازین اخلاقی و پژوهشی انجام شد. یافته‌ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین غلظت آرسنیک، کادمیوم، کروم و سرب در برگ کاهو، در زمین کشاورزی آبیاری شده با پساب به‌ ترتیب 0/51، 0/40، 0/09 و 0/46 میلی‌گرم در کيلوگرم، در برگ کاهو آبیاری شده با آب زیرزمینی به ترتیب 0/62، 0/46، 0/29 و 0/84 میلی‌گرم در کيلوگرم و در برگ کاهو گلخانه‌ای آبیاری شده با آب زیرزمینی به ترتیب 0/53، 0/23، 0/20 و 0/70 میلی‌گرم در کيلوگرم بود. ارزیابی ریسک غیر سرطان‌زایی نشان داد که آرسنیک و کادمیوم در بزرگسالان و خردسالان خطر بالاتر از یک داشتند و خطر سرطان‌زایی این دو فلز بین 6-10 تا 4-10 و در محدوده قابل قبول بوده است. نتیجه‌گیری: با توجه به خطر سرطان‌زایی و غیر سرطان‌زایی فلزات آرسنیک و کادمیوم برای بزرگسالان و خردسالان، اقدامات اصلاحی و پایش مداوم کاهو در منطقه دشت ورامین ضروری به نظر می‌رسد.

Keywords

• فلزات سنگین، کاهو، پساب، ارزیابی ریسک بهداشتی