گردشگری فرهنگ (Jul 2020)
تحلیل کیفی مسیرهای گردشگری شهر یزد با تأکید بر سلسله‌مراتب ورود
Abstract
در برنامه‌ریزی گردشگری، توجه به این‌که گردشگر چگونه به مقصد سفر می‌کند و یا از آنجا بازمی‌گردد، اهمیت اساسی دارد. آنچه در ایجاد و تکمیل مسیرهای گردشگری حائز اهمیت است، سلسله‌مراتب ورود گردشگران است. این مسیرها در سطوح گوناگون شامل الف) واردشدن به شهر از طریق مبادی ورودی، ب) طی‌کردن مسیرداخل شهر و رسیدن به اقامتگاه‌ها و ج) بازدید از جاذبه‌های مقصد مورد بررسی قرارمی‌گیرند. اکثر پژوهش‌های حوزه گردشگری بر مورد سوم (ج) تمرکز داشته‌اند و به دو مورد اول توجه کمتری شده است. با توجه به قرارگرفتن بافت تاریخی شهر یزد در فهرست میراث جهانی و برخورداری از جاذبه‌های گردشگری بسیار که گردشگران زیادی را به سوی خود جذب کرده، طرح‌ها و برنامه‌های بسیاری جهت رونق گردشگری پیشنهاد داده شده است اما در این میان کمتر طرحی به لزوم شناسایی سلسله‌مراتب ورود گردشگران و از آن طریق بررسی مسیرهای موجود و عوامل کلیدی آن‌ها پرداخته است. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل سلسله‌مراتب ورود گردشگران شهر تاریخی یزد است. سؤال اصلی پژوهش این است که: سلسله‌مراتب ورود گردشگران به چه صورت است و کدام عوامل اساسی برآن تأثیر گذارند؟ روش این پژوهش توصیفی و تحلیلی و از نوع کاربردی است. نتایج حاکی از آن است که در مرتبه اول ورود گردشگرانی که از حمل و نقل جاده‌ای استفاده می‌کنند نسبت به حمل و نقل ریلی و هوایی از سلسله‌مراتب مناسبی برخوردار نیست و این به دلیل مشخص نبودن حد و مرزهای شهر است. از طرفی در استفاده از حمل و نقل جاده‌ای «ورود ذهنی و بصری» قوی‌تر از حمل و نقل ریلی و هوایی است و در هر سه دسته حمل و نقل «ورود فیزیکی» شرایط یکسانی را دارد. در مراتب دوم و سوم سه گونه ورود مبتنی بر حمل و نقل زمینی است که از آن به مسیرهای گردشگری یاد می‌شود. مسیرهای گردشگری تنها منحصر به شبکه میان جاذبه‌ها نمی‌شوند و دو جزء مهم مرتبط با آن «ورودی‌ها و مسیرهای متصل کننده ورودی‌ها به اقامتگاه‌ها» هستند. به بیان دیگر در شهری همچون یزد که با ثبت بافت تاریخی خود در فهرست میراث جهانی گردشگران بسیاری را جذب کرده تنها وجود جاذبه‌های بـااهمیـت و بافت تاریخی و امکانات و تسهیلات مناسب گردشگری کافی نیست. بلکه شبکه‌ای از مسیرهای گردشگری مبتنی بر سلسله‌مراتبی از ورود نقش مهمی ایفا می‌کند.
Keywords
