غالب (Dec 2023)
چالش‌های نظام آموزش تحصیلات عالی در افغانستان
Abstract
پیش‌رفت یک کشور مستلزم نظام تحصیلات عالی نیرومند است. توانایی یک جامعه توسط تحصیلات عالی، که نیازهای ملّی را تأمین می‌کند پیشتی‌بانی می‌شود. در دنياي امروز، بیش‌تر مراکز آموزش عالي سه مأموريت اصلی؛ آموزش، پژوهش و ارائۀ خدمات را بر عهده دارند. اين نهادها نقش مهمی در ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سياسی جامعه دارند، به همین جهت باید نگاه ویژه‌یی به آن‌ها داشت. بررسی جای‌گاه و نقش تحول‌آفرین نهادهای اکادمیک در فرایند توسعه از اهمیتِ فراوانی برخوردار است. امروزه در تمام دنیا نهادهای اکادمیک سرمنشأ و مظهر تحول و توسعۀ کشورها تلقی می‌گردند. از طرفی پایین‌بودن کیفیت آموزش عالی خود را به‌صورت یک مسأله در حوزۀ اجتماعی نشان می‌دهد و ضعف‌ها و نارسایی‌ها در نظام تحصیلی نشان از فقدان سازوکارهای مناسب برای آموزش می‌باشد. هدف این مقاله نقد و ارزیابی وضعیت نظام آموزشی کشور می‌باشد، و این سؤال مطرح شده است، که چالش اصلی نظام آموزش عالی در افغانستان چیست؟ و چرا با گذشت زمان زیاد از تأسیس اولین نهادِ تحصیلات عالی در کشور، هنوز کشور فاصلۀ زیادی با توسعه دارد؟ و چرا آموزش عالی قادر به حل مسأله در جامعه نیست؟ در پاسخ نیز، فرضیۀ ما این خواهد بود که نظام تحصیلات عالی با مجموعه‌یی از چالش‌های درونی و بیرونی درگیر بوده است، و به‌همین جهت نتوانسته در حل مسائل جامعه اثرگذار باشد. این پژوهش بر اساس روش توصیفی - تحلیلی بوده، و شیوۀ گردآوری داده‌ها و اطلاعات به‌صورت کتاب‌خانه‌یی می‌باشد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند: آموزش عالی در افغانستان بر نظام کهنه و فرسودۀ تدريسی متمرکز شده و کیفیت آموزش به‌طور گسترده‌یی مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته است، که اين موضوع باعث اثرات زیان‌بار تحصيلی، عدم برون‌دهی نيروی متخصص و ضعف کارکردی این نهادهای اکادمیک گرديده است.
Keywords
