Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej (Jul 2022)
Концепт БОГОРОДИЦА в украинской и польской языковых картинах мира
Abstract
The Concept MOTHER OF GOD in the Ukrainian and Polish Linguistic Worldviews This article brings a comparative analysis of the concept MOTHER OF GOD (Bohorodytsia/Bogurodzica) as represented in the Ukrainian and Polish linguistic worldviews. Basing on the data of different types of dic-tionaries of the Ukrainian and Polish languages, folklore texts and artistic discourse, the study identifies the means of its verbalisation in Ukrainian and Polish and their similar and distinctive features. The results of lexicographic analysis indicate that the definitions of this concept in the two languages are the closest in content in the categories Bozha Matir and Matka Boża ‘the name of Christ’s Mother in Christian faith’. In modern explanatory dictionaries of the Ukrainian language the lexeme Bohorodytsia ‘Mother of God’ is primary, neutral, while the dictionaries of the Polish language list a combination of lexemes Matka Boża in this function. In Ukrainian and Polish ethnocultures Bohorodytsia / Matka Boża means ‘caring, loving mother, mother of all people, defender of the disadvantaged’. The analysis of Ukrainian and Polish artistic discourse revealed the metaphorical use of lexical units Bohorodytsia/Bogurodzica for denoting the concept MOTHER OF GOD, reflecting the ethnocultural specifics of the individual characteristics of the writers’ worldview. Pojęcie BOGURODZICA w ukraińskim i polskim językowym obrazie świata W artykule została przeprowadzona analiza porównawcza pojęcia BOGURODZICA, przedstawionego w ukraińskim i polskim językowym obrazie świata. Na podstawie materiałów różnego rodzaju słowników języka ukraińskiego i polskiego, tekstów folklorystycznych i dyskursu artystycznego zostały zidentyfikowane sposoby jego werbalizacji w języku ukraińskim i polskim, zostały ustalone cechy analogiczne i dystynktywne. Analiza leksykograficzna wykazała, że definicje pojęcia w języku ukraińskim i polskim są najbardziej podobne pod względem treści w kategoriach Божа Матір i Matka Boża – ‘u chrześcijan nazwa matki Chrystusa’. We współczesnych słownikach objaśniających języka ukraińskiego podstawowym i neutralnym jest leksem Богородиця, podczas gdy w słownikach języka polskiego do tego celu służy kombinacja leksemów Matka Boża. W etnokulturze ukraińskiej i polskiej Богородиця / Matka Boża to ‘troskliwa, kochająca matka, matka wszystkich ludzi, obrończyni pokrzywdzonych’. Analiza ukraińskiego i polskiego dyskursu artystycznego pokazała użycie metaforycznych jednostek leksykalnych do określenia pojęcia BOGURODZICA, odzwierciedlających etnokulturową specyfikę cech indywidualnych światopoglądu pisarzy.
Keywords
