Kategoria dialogu w refleksji filozoficznej

Abstract

Pojęcie „dialog” należy do najważniejszych kategorii współczesnej filozofii. Począwszy od „dialogicznej zasady” Martina Bubera, przez Szkołę Frankfurcką i „filozofię dialogu”, aż po najnowsze tendencje filozofii religii (J. Dupuis) pojęcie to organizuje najnowsze myślenie, nadając mu nowy wymiar i nową głębię. Filozofia wraz z nim wycofuje się z pozycji subiektywizmu, ale też skutecznie broni przed tendencjami materializmu; zmienia i tworzy nowy obraz świata i człowieka, ale też nie rezygnuje z tradycji; chroni to, co „inne”, ale nie pozbawia kultur i człowieka tożsamości; przekracza indywidualizm, ale też nie niszczy tego, co duchowe. Kategoria ta nie pojawiła się w filozofii nagle, lecz ma długą historię, w trakcie której ulegała istotnym modyfikacjom. Jednak dopiero w XX wieku zdobyła rangę tak ważną, że tworzy „nową filozofię”. Spójrzmy, jakie były jej losy w tradycji filozoficznej i w myśli współczesnej.