Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Jun 2015)

HATILDAĞ (GÖYNÜK/BOLU) SAHASI BİTÜMLÜ KAYAÇLARINDAKİ ELEMENT ZENGİNLEŞMELERİ

  • Ali SARI,
  • Murad ÇİLSAL,
  • Şükrü KOÇ

DOI
https://doi.org/10.19111/bmre.23087
Journal volume & issue
no. 150
pp. 109 – 120

Abstract

Read online

Bu çalışmada Bolu ili Göynük ilçesi Hatıldağ sahasında yer alan Kabalar formasyonu bitümlü kayaçlarındaki (bitümlü şeyl, bitümlü kiltaşı ve bitümlü marn) element zenginleşmelerinin belirlenmesi ve ekonomik açıdan maden yatağı olabilirliği araştırılmıştır. Element Analizleri ICP-ES (ICP emission spectrometry) ve ICP-MS (ICP mass spectrometry) teknikleri ile yapılmıştır. Kayaçlardaki organik karbon miktarları ise Rock-Eval VI cihazı ile analiz edilmiştir. Formasyondan ölçülen Kayalık Dere ÖSK’sından alınan 28 adet bitümlü kayaç- da yapılan piroliz analizlerinde Corg minumum 0.40 %wt, maksimum 8.25 %wt olup, Corg ortalaması 3,6 %wt’dır. Tespit edilen ana ve iz elementler dünya çapında anoksik koşullarda depolandığı bilinen Peru Kıyısal Şelfi Sedimanları, Namibya Kıyısal Şelfi Sedimanları, Kaliforniya Körfezi Sedimanları, Akdeniz Sapropelleri, Karadeniz Sapropelleri, Senomaniyen/ Turoniyen (C/T) Demerara Yükselimi Anoksik Sedimanları ve C/T Gubbio Anoksik Sedimanlarına ait ana ve iz element değerleri ile kıyaslanmıştır. İncelenen örneklerde ana ve iz element konsantrasyonlarının ortalama şeyle göre zenginleşmeleri belirlenmiştir. Kayalık Dere ÖSK’sında ana elementlerden Fe, Mg, Ca ve K, iz elementlerden ise As, Ba, Co, Cu, Ni, Rb, Sr, V, Zn ve Zr’nun kıyaslanan havzalara göre daha fazla zenginleştiği görülmüştür. Örneklerimizdeki Ca, Mg ve Ba gibi elemetlerin diğer ortamlardan yüksek çıkması depolanma ortamımızın daha karbonatlı ve suboksik olduğunu göstermektedir.

Keywords