منظر (Jun 2021)
روایت منظرین سقاخانه در شهر ایرانی
Abstract
در معماری بومی ایران، عناصر صوری متعددی به‌چشم می‌خورد که با مطالعۀ جنبه‌های دیگر نشان می‌دهد تنها جهت یک کارکرد خاص بنا نشده‌اند.سقاخانه‌ها از جملۀ این عناصر هستند. سقاخانه‌ها در ایران و در شهرهای این سرزمین، به تعداد بسیار دیده می‌شوند و بعضی از آنها، اثری بسیار زیبا هستند و از لحاظ معماری منحصربه‌فردشان، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند. نمادها، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مربوط به سقاخانه‌ها در برگیرندۀ فرهنگ ویژۀ سقاخانه‌ای است. از طرفی این بنا تحت تأثیر فرهنگ و اعتقادات مردم جامعه، دارای کارکردهای مختلفی در سطح جامعه شده‌اند. روایت منظرین سقاخانه‌ها با هدف بازتعریف هویت و معنای عمیق این عناصر در سطح جامعه انجام شده است. به این منظور، مطالعات اسنادی با استفاده از منابع عملی صورت پذیرفته و علاوه بر بررسی ریشه‌های پیدایش سقاخانه، به کارکردهای مختلف آن در جامعۀ ایرانی نیز توجه شده است. چهار دسته کارکردهای مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، هنری از جمله کارکردهایی هستند که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و از جنبه‌های مختلف به آنها نگریسته شده است. این کارکردها خود به دسته‌های جزئی‌تر تقسیم می‌شوند که معرف هویت سقاخانه در طول تاریخ و بیانگر نحوۀ تعامل جامعه با این عنصر مهم معماری در شهر ایرانی-اسلامی هستند. با توجه به این هویت‌ها، این مکان خاص با توجه به تمایز و انحصاری که به لحاظ معنایی داراست، می‌تواند به‌عنوان جاذبه‌ای منحصربه‌فرد در گردشگری فرهنگی مذهبی مورد توجه قرار گیرد.
Keywords
