Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2020)
Behiç Ak’ın “Gülümseten Öyküler” Dizinindeki Hikâye Kitaplarının Kalıplaşmış Söz Varlığı Açısından İncelenmesi
Abstract
Yazın alanında Türkçe, söz varlığı açısından geniş ve zengin bir kullanıma sahiptir. Bu zengin kullanım özellikle Türkçenin özünü korumak ve Türkçeyi gelecek nesillere aktarım açısından edebiyat eserleri ayrı bir öneme sahiptir. Türkçe söz varlığının gelecek nesillere aktarımında sıklıkla kullanılan edebiyat eserlerinin en önemlilerinden birisi hikâye kitaplarıdır. Hikâye kitapları yazınında Türkçe söz varlığını ustaca kullanan yazarlardan bir tanesi Behiç Ak’tır. Bu çalışmada yazarın “Gülümseten Öyküler” dizinindeki çocuk hikâyeleri örneklem olarak seçilmiş ve dizide yer alan on (10) kitap incelemeye tabi tutulmuştur. Nitel yaklaşıma uygun olarak desenlenen araştırmada, doküman inceleme yoluyla toplanan verilerin yorumlanmasında içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Dolayısıyla Behiç Ak’ın çocuk hikâyelerinde Türkçenin söz varlığını kullanım şeklinin ve “atasözü, deyim, tekerleme, bilmece ve ikileme” gibi unsurları kullanım sıklığının incelenmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Böylece elde edilen veriler ışığında Behiç Ak’ın bu yapıtlarında söz varlıklarını oluşturan söz varlığı unsurları ve bu unsurların kullanım sıklığı belirlenmiştir. Bu amaçla yazarın Türkçe söz varlığına dair kullanımı yazdığı eserlerde incelenerek yazar hakkında bu bağlamda bir değerlendirmeye ulaşılmıştır. Bu değerlendirmede Behiç Ak’ın çocuk kitaplarında daha çok deyim ve ikileme gibi söz varlığı unsurlarını sıklıkla kullandığı; tekerleme, bilmece ve atasözü gibi söz varlığı unsurlarını ise daha az sıklıkla kullandığı sonucuna ulaşılmıştır.
