Pamukkale University Journal of Engineering Sciences (Feb 2020)
Ar-Ge proje seçim problemine yeni bir yaklaşım ve çözüm önerisi: UTA yöntemi
Abstract
Küreselleşmenin hızla arttığı günümüzde rekabet edebilirliğin temeli bilgiye dayanmaktadır. Bilgi, Ar-Ge çalışmaları ile sistematik hale getirilerek bilim ve teknolojiye dönüşür. Bir ülkenin kalkınması katma değer üretmesi, istihdam sağlayabilmesi, üretimlerini sürekli artırarak devam ettirebilmesi ancak bilgi birikiminin artması ve artan bilginin bilim ve teknolojiye dönüştürülmesi ile mümkündür. Ürün ve hizmet çeşitliliğinin çok fazla olduğu göz önüne alındığında ülkelerin ve üreticilerin bu faaliyetlerini sürdürebilmeleri ve rekabet edebilmeleri için yenilikler ortaya koyması gerekmektedir. Bu konuda araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) büyük önem taşımaktadır. Ar-Ge, hali hazırda bulunan bilgilerden yeni ürün, yeni üretim yöntemlerinin geliştirilmesi veya yeni teknolojilerin, ürünlerin, üretim yöntemlerinin elde edilmesi olarak tanımlanabilir. Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemiz de Ar-Ge yatırımlarını teşvik etmekte ve Ar-Ge yatırımlarına destek vermektedir. Bu kapsamda birçok kurum ve kuruluş girişimcilerin, firmaların, akademisyenlerin Ar-Ge projelerini sağladığı katma değer oranında desteklemektedir. Ar-ge boyutunda desteğin belirlenmesinde etkin olacak katma değer ise fayda olarak değerlendirilebilir. Bu amaçla desteklerin etkin bir şekilde kullanılması göz önüne alınarak, çalışmamızda Ar-Ge projelerinin seçiminin yapıldığı bir yarışmada projelerin değerlendirme süreci ele alınmıştır. UTA yöntemi marjinal faydayı dikkate alan yapısı ve doğrusal programlama yaklaşımını içermesi nedeniyle tercih edilmiştir. Yöntemin çözüm aşamasında elde edilen matematiksel modelin çözümü için de GAMS Programından yararlanılmıştır. Bulunan çözümün fayda temelli olmasından dolayı projelerin daha etkin ve doğru şekilde sıralanmasına destek sağlayabileceği gösterilmeye çalışılmıştır.
