Фразеологизмдердегі түркі әлемінің тілдік бейнесі

Abstract

Мақалада түркі әлемінің тілдік бейнесіндегі фразеологизмдердің мағыналық ерекшеліктері сөз болады. Кез келген түркі тіліндегі фразеологиялық қор – сол ұлт өмірінің айнасы. Мұнда халықтың бүкіл өмір тіршілігі, салты мен дәстүрі, құндылықтар жүйесі жинақталған. Түркі тілдес халықтардың танымдық білім қоры бір бірін толықтырып отырады. Себебі, ортақ құндылықтар дүниесі, стеоретип дағдылар мен мәдени өмір салты және дін ортақтығы о бастағы біртұтас менталдық кеңістікке негізделген. Ал осы тұтастықтың келбеті тілдің кумулятивтік қасиеті арқылы жинақталып, сақталып, түркі халықтарының өткен өміріндегі тұрмыс-тіршілігінде мәдени ортақтықтың бар екенін айғақтайды. Бұл ретте түркі фразеологизмдері мен паремияларының лингвомәдениеттанымдық интерпретациясын ерекше айтуға болады. Бүгінгі таңдағы түркі фразеологиясының зерттеу аясы жан- жақты, ғылыми нәтижелері антропоөзектік бағытқа негізделген. Бір ұлт – бір тіл. Түркі әлемінің басқа ұлттардан айырмашылықтарын олардың тілдерінде сақталған бейнелі тіркестердің этномазмұны айқындап бере алады. Этностық мәдениет – ұлттық мәдениеттің ең ежелгі қабаты, бастапқы базисі. Осы қабаттағы салт пен дәстүрлерде түркілер мәдениетінің ортақтығы мен ұқсастығының көрінісі жақсы сақталған. Сондықтан түркі тілдерінің сөздік қорындағы ортақ лексика, ұқсас фразеологизмдер, этнос тарихындағы мәдениремалардың лингвистикалық іздері, әдебиетіміздегі ортақ сюжеттер ғылыми талдауды қажет етеді.

Keywords

• әлемнің тілдік бейнесі, түркілік дүниетаным, фразеология, мәдени тілдік семантика, түркі әлемі