علوم قرآن و حدیث (Aug 2024)
بازخوانی قرآنی مسئلۀ «قوّامیت مردان بر زنان» در آیۀ ۳۴ سورۀ نساء
Abstract
مسئلهٔ قوامیت مردان بر زنان در آیهٔ ۳۴ سورۀ نساء ازجمله مباحث قرآنی است که شبهات و سؤالات بسیاری دربارۀ کارآمدی آن مطرح شده است؛ بهطوری که برخلاف فراعصری و فراتاریخیبودن همهٔ آیات قرآن کریم، برخی آن را تاریخمند و مربوط به عصر نزول یا قابلتغییر در زمان حال دانستهاند. پر واضح است که چنین نگاهی به آیه و لغو و تعطیلی حکم آن در تغایر کامل با ابدی و ازلیبودن همهٔ آموزههای قرآنکریم است. در پژوهش حاضر، با روش توصیفیتحلیلی نشان داده شده است که برداشتهای نادرست قرآنپژوهان از این آیه و تفسیر آن به برتری مردان بر زنان درنتیجهٔ حاکمکردن روایات سبب نزول بر فهم آیه حاصل شده است. همچنین با استفاده از دیگر آیات، یعنی با معیار قراردادن خود قرآن کریم، این برداشت حاصل شده است که خداوند در این آیه موکداً به مردان دستور میدهد بهعلت تفاوتهای تکوینی و همچنین بیشتربودن اموالشان، که از تفاوت تشریع سهمالارث در مردان و زنان حاصل شده، تکیهگاه و حامی زنان باشند. به این ترتیب علل مذکور در آیه، تغییرناپذیر و دائمی و درنتیجه، حکم قوامیت نیز تغییرناپذیر، دائمی و کارآمد برای همیشه خواهد بود.
Keywords