آب و توسعه پایدار (Feb 2021)
به کارگیری روش چانه‌زنی نش نامتقارن جهت تخصیص بهینه منابع آبی مشترک در شرایط ورشکستگی
Abstract
تحت شرایط کمبود آب ناشی از محدودیت منابع آب و بهرهبرداری بیرویه، مدیریت مبتنی بر مشخصههای انعطاف‌پذیری، عدالت و پایداری منابع آب می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از ادامه روند بحران‌زا و کاهش نزاع آب‌بران ایفا نماید. در این پژوهش با استفاده ترکیبی از مفاهیم ورشکستگی و چانه‌زنی نش نامتقارن، به ارائه چارچوب تخصیص بهینه منابع آبی مشترک پرداخته شد. حوضه آبریز اترک شامل استان‌های گلستان، خراسانهای شمالی و رضوی بهعنوان مطالعه موردی منظور شد. ابتدا به وسیله مدل بهینه‌سازی نش در حالت متقارن و نامتقارن تخصیص آب در این حوضه صورت پذیرفت، در کنار این مدل از روش‌های متداول در رویکرد ورشکستگی نیز استفاده شد و با مدل چانه‌زنی نش مقایسه شد. نتایج نشان داد با لحاظ مفروضات مختلف، مدل چانه‌زنی پیشنهادی قادر به پوشش نتایج قوانین ورشکستگی متداول میباشد. همچنین دخیل نمودن پتانسیل آب تولیدی در تعیین وزن آب‌بران در مدل چانه‌زنی نش نامتقارن می‌تواند گام مهمی در جهت تخصیص عادلانهتر آب باشد و در این حالت تخصیص آب استان‌های گلستان و خراسانهای شمالی و رضوی بهترتیب 138، 902 و 174 میلیون متر مکعب در سال میشود. با انجام تحلیل حساسیت، نتایج نشان داد، با تغییر وزن نسبی، رتبه درصد تأمین آب آب‌بران دچار تغییر میشود. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مدل انعطافپذیر پیشنهادی با فراهم نمودن امکان مذاکره، می‌تواند ابزار مدیریتی کارایی جهت حل مسائل کلان تخصیص منابع آب مشترک بهشمار رود.
Keywords
