مدیریت سود فرصت طلبانه و کارآ و رابطه آن با محدودیت‌های مالی: آزمون فرضیه بدهی تئوری‌های اثباتی حسابداری

Abstract

علی‌رغم وجود مبانی نظری قوی پیرامون مدیریت سود، چگونگی تأثیر استفاده از اقلام تعهدی اختیاری بر تصمیمات مالی شرکت‌ها به‌درستی تبیین نشده است. شرکت‌هایی که با محدودیت مالی مواجه هستند می‌توانند با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری با علامت‌دهی مثبت به بازار الزامات قراردادهای بدهی را تا اندازه‌ای تعدیل کنند و هزینه بدهی خود را کاهش دهند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین مدیریت سود فرصت‌طلبانه و کارا با محدودیت‌های مالی است. برای دستیابی به هدف پژوهش، 94 شرکت از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1380 تا 1395 برای نمونه آماری انتخاب شدند. همچنین برای اندازه‌گیری متغیر مدیریت سود و انواع آن از رگرسیون غلتان و داده‌های سری زمانی استفاده شد. برای آزمون فرضیه اول از رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده‌های ترکیبی و برای آزمون فرضیات دوم و سوم از رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده‌های مقطعی استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که بین محدودیت مالی و مدیریت سود رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین با تفکیک مدیریت سود به دو نوع مدیریت سود کارا و فرصت‌طلبانه، مشخص گردید که محدودیت مالی با مدیریت سود کارا رابطه معنی‌داری ندارد ولی با مدیریت سود فرصت‌طلبانه رابطه مثبت و معنی‌داری دارد؛ بنابراین در بازار سرمایه ایران‌، مدیران حتی هنگام مواجه شدن با محدودیت مالی هم مدیریت سود را به‌صورت فرصت‌طلبانه و در راستای منافع شخصی خود انجام می‌دهند.

Keywords

• اقلام تعهدی اختیاری
• مدیریت سود فرصت‌طلبانه
• مدیریت سود کارا
• محدودیت مالی