رابطه پرطاقتی روانی و رفتارهای سبک زندگی تحصیلی در نوجوانان تیزهوش: نقش واسطه‌ای هیجانات پیشرفت و راهبردهای مقابله‌ای

Abstract

پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه‌ای راهبردهای مقابله شناختی و هیجانات پیشرفت در رابطة پرطاقتی روانی و رفتارهای سبک زندگی تحصیلی در نوجوانان تیزهوش انجام شد. در پژوهش همبستگی حاضر، 288 دانش‌آموز تیزهوش (147 دختر و 141 پسر) که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند به پرسشنامه نظم‌‌بخشی شناختی هیجان (گارنفسکی و کرایج، 2006)، پرسشنامه رفتارهای سبک زندگی تحصیلی ارتقادهنده و بازدارنده سلامت ‌تحصیلی (صالح‌زاده، شکری و فتح‌آبادی، 1396الف)، نسخة کوتاه پرسشنامه هیجان‌های پیشرفت (عبدالله‌پور، 1394) و نسخه کوتاه پرسشنامه پرطاقتی روانی (داگنال، دیناوان، پاپاگیرگیو، کلاگ، پارکر و دینکواتر، 2019) پاسخ دادند. به منظور آزمون روابط ساختاری در مدل مفروض، از روش آماری مدل‌یابی معادله ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که در نمونه دانش‌آموزان تیزهوش دختر و پسر، مدل مفروض واسطه‌مندی نسبی راهبردهای مقابله شناختی و هیجانات پیشرفت در رابطة پرطاقتی روانی و رفتارهای سبک زندگی تحصیلی با داده‌ها برازش مطلوبی داشت. همچنین، نتایج نشان داد که در مدل‌ مفروض، تمامی وزن‌های رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند و در این مدل، به ترتیب 66 و 61 درصد از پراکندگی نمرات رفتارهای بازدارنده و رفتارهای تسهیل‌گر سبک زندگی تحصیلی از طریق متغیرهای مکنون پژوهش تبیین شد. بنابراین، مهمترین ایدة مستخرج از یافته‌های مطالعه حاضر این است که چگونه متخصصان تربیتی علاقه‌مند به قلمرو مطالعاتی روان‌شناسی تیزهوشی می‌توانند دغدغه‌های مربوط بر تحلیل نیمرخ انگیزشی یادگیرندگان سرآمد را با تاکید بر توان اطلاعاتی نهضت نوظهور روان‌شناسی مثبت‌نگر دنبال کنند.

Keywords

• راهبردهای مقابله شناختی
• پرطاقتی روانی
• روان‌شناسی تیزهوشی
• هیجانات پیشرفت