اثر رژیم‌های آبیاری بر توزیع رطوبت و شوری اطراف ریشه ذرت در شرایط آبیاری قطره‎ای

Abstract

در پژوهش حاضر به‌منظور بررسی کارایی آبیاری قطره­ای نواری و همچنین تأثیر این سامانه آبیاری بر شوری خاک، در خاک‌های ریزبافت مستعد به شوری و سدیمی استان خوزستان، اقدام به کشت گیاه ذرت تابستانه گردید. آبیاری قطره­ای نواری با سه دور آبیاری دو، سه و چهارروزه بر اساس نیاز آبی گیاه تعیین شد و در قالب کرت نواری در بلوک کامل تصادفی اجرا گردید. برای پایش رطوبت و شوری در هر مرحله از رشد گیاه نمونه­ های خاک در لایه­ های 0-25، 50-25، 75-50 سانتی­متری در محدوده ریشه گیاه برداشت شد. این نمونه‎گیری­ها در دو سال زراعی انجام شدند تعیین میزان رطوبت خاک به روش وزنی انجام شد. در تیمار 2 روزه لایه رطوبت 0 تا 25 سانتی­متری خاک قبل از آبیاری حدود 16% وزنی بوده و بعد از آبیاری به 18% وزنی و در تیمارهای 3 و 4 روزه به 23% وزنی رسیده است. به‌طورکلی درصد رطوبت در تمام طول فصل زراعی در ناحیه ریشه گیاه در حد ظرفیت مزرعه نگه داشته شد. نتایج حاصل از شوری خاک نشان داد که در سال اول کشت شوری خاک در طی دوران رشد و پس از اتمام فصل کشت روند افزایشی داشته است برخلاف آن پس از سال دوم کشت شوری خاک به یک‌چهارم شوری اولیه رسیده است. این روند در آبیاری سطحی نیز مشاهده شد. حرکت شوری از رژیم آبیاری دوروزه به چهارروزه، روندی افزایشی داشته است. بررسی توزیع شوری در اعماق مختلف ریشه گیاه، بهترین عمق خاک را عمق صفر تا 25 سانتی‎متری در آبیاری دوروزه و با شوری 2.9 دسی ­زیمنس بر متر به نسبت شوری در آبیاری سه و چهارروزه معرفی می­کند. با توجه به بررسی توزیع رطوبت، شوری و عملکرد در هر سه رژیم آبیاری می­توان رژیم آبیاری 2روزه را مناسب‌ترین رژیم آبیاری برای استفاده از آبیاری نواری تیپ در خاک­های سنگین خوزستان معرفی نمود.

Keywords

• آبیاری قطره‌ای نواری تیپ
• توزیع شوری و رطوبت
• دور آبیاری
• رژیم آبیاری