Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2024)
ANNE BEKÇİLİĞİ İLE ERGEN UYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ: BABA KATILIMININ ARACI ROLÜ
Abstract
ÖZ: Bu araştırmanın amacı, anne bekçiliği boyutları (teşvik, engel ve kontrol) ile ergen uyumu arasındaki ilişkide babanın algıladığı ve ergenin algıladığı baba katılımının aracı rolünü incelemektir. Çalışma kapsamında ergen uyumu değişkeni; sosyal beceri, öznel iyi oluş, duygu düzenleme ve evlatlık inancı değişkenleri ile oluşturulmuştur. Çalışmanın örneklemini 10-14 yaş aralığındaki 783 ergen (YaşOrt.= 11.99, S= 1.20) ile anne ve babaları oluşturmuştur. Gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) analizi sonuçlarına göre, kabul edilen model, anne bekçiliği boyutlarının ergen uyumunu doğrudan yordamadığını ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra annenin teşvik edici ile kontrol edici bekçiliği, babanın algıladığı katılımdan ergenin algıladığı katılıma giden yol aracılığıyla ergen uyumunu yordarken, annenin engelleyici bekçiliği yalnızca ergenin algıladığı baba katılımı yolu üzerinden ergen uyumunu yordamıştır. Elde edilen sonuçlar genel olarak, artan baba katılımı ve sonuç olarak daha iyi ergen uyumunun, annenin teşvik edici bekçiliği ile olumlu, engelleyici ve kontrol edici bekçiliği ile olumsuz yönde ilişkili olduğuna işaret etmektedir. Ulaşılan sonuçlar alanyazın çerçevesinde tartışılmış olup, ergen uyumunu desteklemeye yönelik gerçekleştirilecek müdahale programlarına yol gösterici olabilir. ABSTRACT: The purpose of this research was to examine the mediating role of perceived father involvement by both fathers and adolescents in the relationship between dimensions of maternal gatekeeping (encouragement, discouragement, and control) and adolescent adjustment. In the study, adolescent adjustment was constructed with the variables such as social skills, emotion regulation, subjective well-being, and the filial piety. The sample consisted of 783 adolescents aged between 10 and 14 (MAge = 11.99, SD = 1.20) along with their mothers and fathers. According to the results of the Structural Equation Modeling (SEM) analysis, the accepted model revealed that the maternal gatekeeping dimensions did not directly predicted adolescent adjustment. Furthermore, while maternal encouraging and controlling gatekeeping predicted adolescent adjustment through the path from fathers’ perceived involvement to adolescents’ perceived father involvement, maternal discouraging gatekeeping only predicted through perceived father involvement by adolescents. Overall, the findings indicate that increased father involvement, and consequently better adolescent adjustment, were positively associated with maternal encouraging gatekeeping and negatively associated with her discouraging and controlling gatekeeping. The results were discussed within the framework of existing literature and may guide intervention programs aimed at supporting adolescent adjustment.
Keywords
