Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Dec 2013)
ÖRTÜLÜ JEOTERMAL SAHALARIN ARANMASINDA YENİ YAKLAŞIMLAR: KÜTAHYA-ŞAPHANE-KARACADERBENT GÖMÜLÜ JEOTERMAL SAHASI
Abstract
Şaphane bölgesinde temeli, Menderes masifinin kuzey kenarına ait Paleozoik yaşlı gnays, şist ve mermerler oluşturur. Bu temel kayaçlar Kretase yaşlı Dağardı ofiyolitik melanjı tarafından tektonik olarak üzerlenmektedir. Tüm bu birimler Neojen-Kuvaterner yaşlı gölsel-karasal ortamda çökelmiş sedimanter ve volkanik kayaçlarla diskordan olarak örtülmektedir. Bu çalışmanın ana hedefi jeoloji, jeofizik ve jeokimya araştırma yöntemleri kullanılarak örtülü alanda gömülü bir jeotermal sistemin bulunması ve sondaj çalışması ile geliştirilmesidir. Bu kapsamda araştırmada jeoloji, jeofizik, jeokimya, sondaj, kuyu geliştirme ve test çalışmaları uygulanmıştır. Örtülü alanlarda yapılan jeotermal araştırmalara bir örnek teşkil eden çalışma ile bu tür araştırmalara yeni bir bakış açısı getirilmiş, özellikle jeofizik çalışmalar için alışılagelmiş karelaj çalışması yerine profil uygulaması denenmiş, profillerin seçiminde jeolojik yapı ve jeokimyasal veriler kullanılmıştır. Bu çalışmada jeotermal sistem noktasal olmaktan çok bölgesel olarak ele alınmış, araştırma sonuçlarının değerlendirilmesi sonucunda Şaphane Karacaderbent yakınlarında yüzey verilerinin olmadığı tamamen örtülü bir alanda sondaj lokasyonu belirlenmiştir. Bu noktada açılan 2500 m derinlikteki KŞÜ-3 nolu sondajda 181,2 oC rezervuar sıcaklığına ulaşılmıştır. Kuyu geliştirme ve test çalışmaları tamamlanan kuyudan artezyen durumunda, 10 PSI kuyu başı basıncında, kuyu ağzında 114 oC sıcaklık, 25 l/s debide su ve buhar üretimi sağlanmıştır. Kompresörle yapılan üretim testlerinde ise 22 PSI kuyu başı basıncında, 112 oC sıcaklık, 35 l/s debide sıcak su ve buhar elde edilmiştir. Kuyudan elde edilen akışkan, sıcaklık ve testler sonucu ortaya konan üretim değerleri ile elektrik üretimine, konut ve sera ısıtmasında kullanmaya uygundur. Türbin atım sıcaklığı 75 oC olarak alındığında kuyunun elektrik enerjisi karşılığı 2,2 MWe olarak hesaplanmıştır. Kuyudan elde edilen akışkanın termal potansiyeli 21,3 MWt olup, ısıtmada kullanıldığında 1300 konut eşdeğerinde, seracılıkta kullanılması durumunda ise 85 dönüm (85000 m2) sera ısıtma potansiyeline sahiptir
