International Journal of Slavic Studies (Oct 2022)
Retoryka i wojna: techniki manipulacji. Prolegomena dalszych badań
Abstract
Powiedzmy to od razu: nie ma specjalnej retoryki wojennej, ani retoryki, która zajmuje się wojną. Retoryka jako narzędzie argumentacji a także przede wszystkim służące do kompozycji wypowiedzi o charakterze teleologicznym może być i, niestety, z reguły jest używane do różnych celów (Historisches Wörtrebuch der Rhetorik 1992-2015; Ax 2000, 54-55nn; Lichański 2007, I. passim; Lichański 2017). Jednym z jej zastosowań jest oczywiście oratorstwo związane z wojną (Płachcińska 2004; Booth 2005, 221-244; Lichański 2007, II. 28-48, 54-59; Ornatowski 2012, 65-74). W tym zakresie narzędzia teorii retoryki są wykorzystywane, głównie w zakresie topiki, oraz słownictwa, w tym tropów i figur (Buszewicz 2001, 153-170; Booth 2005, 221-244; Ornatowski 2012, 65-74; Poprawa 2016, 39-84; Skulska 2016, 161-179). Jednakże, co trzeba podkreślić, większość – jeśli nie wszystkie – te narzędzia zostały opisane, wraz z przykładami zastosowań, w licznych traktatach retorycznych, poczynając od Arystotelesa, po dzieła Kornificjusza, Kwintyliana i Hermogenesa. Celem niniejszego studium jest pokazanie, na kilku przykładach, jak te narzędzia zostały wykorzystane oraz jak są wykorzystywane nadal.
Keywords
