مقایسه اثربخشی درمان گروهی استرس‌زدایی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و هیپنوتراپی شناختی- رفتاری بر کاهش استرس شغلی و اهمال‌کاری شغلی

Abstract

مقدمه هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان گروهی استرس­زدایی مبتنی بر ذهن­آگاهی و هیپنوتراپی شناختی- رفتاری بر کاهش استرس شغلی و اهمال­کاری شغلی بود. روش کار این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری تمامی پرسنل پالایشگاه گاز شهید هاشمی­نژاد سرخس در سال 1400 به تعداد 553 نفر بودند. با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند و بر اساس معیارهای ورود و خروج 45 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) جایگزین شدند (15 نفر گروه آزمایشی درمان استرس­زدایی مبتنی بر ذهن­آگاهی، 15 نفر گروه آزمایشی هیپنوتراپی شناختی- رفتاری و 15 نفر گروه کنترل). برنامه مداخله­ای استرس­زدایی مبتنی بر ذهن­آگاهی و هیپنوتراپی شناختی- رفتاری (هر کدام) در هشت جلسه 90 دقیقه­ای به آزمودنی­های دو گروه آزمایشی (یک گروه ذهن­آگاهی و گروه دیگر هیپنوتراپی) ارائه گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه­ استرس شغلی اسیپو (1998) و پرسشنامه اهمال­کاری شغلی صفاری­نیا و امیرخانی رازلیقی (1390) بود. جهت تجزیه­وتحلیل داده­ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی از آزمون آماری کوواریانس در نرم­افزار SPSS استفاده شد. نتایج مقایسه میانگین­ها نشان داد که روش درمان گروهی استرس­زدایی مبتنی بر ذهن­آگاهی در کاهش استرس شغلی و اهمال­کاری شغلی با گروه کنترل تفاوت معناداری داشت (01/0>P). در مقایسه میانگین نمرات گروه هیپنوتراپی شناختی- رفتاری با گروه کنترل نیز در کاهش استرس شغلی و اهمال­کاری شغلی تفاوت معناداری مشاهده گردید (01/0>P). نتیجه گیری بطور کلی نتایج بیانگر آن بود که درمان­های استرس­زدایی مبتنی بر ذهن­آگاهی و هیپنوتراپی شناختی- رفتاری هر دو به طور معناداری استرس شغلی و اهمال­کاری شغلی را در گروه­های مداخله کاهش داده­اند. اما تفاوتی معنادار بین این دو درمان در کاهش استرس شغلی و اهمال­کاری شغلی وجود نداشت ولی درمان گروهی استرس­زدایی مبتنی بر ذهن­آگاهی از اثربخشی بیشتری نسبت به هیپنوتراپی شناختی رفتاری برخوردار بود.

Keywords

• ذهن‌آگاهی
• هیپنوتراپی شناختی رفتاری
• استرس شغلی
• اهمال‌کاری شغلی