تغییرات بیان ژن شاخص های پرو و آنتی آپوپتوتیک بافت کبد و مقاومت به انسولین پس از تمرین تناوبی و مصرف عصاره آویشن در رت های دیابتی نوع دو

Abstract

دیابت می‌تواند باعث واردکردن صدمۀ بافتی و مرگ سلولی یا آپوپتوز در برخی بافت‌های حیاتی مثل کبد شود. پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ تغییرات بیان ژن آپوپتوزی و آنتی‌آپوپتوزی بافت کبد و شاخص مقاومت‌ به ‌انسولین پس از انجام‌دادن تمرین تناوبی و مصرف عصارۀ ‌آویشن شیرازی در رت‌های چاق دیابتی نوع دو انجام شد. در این مطالعه، 36 سر رت نر ویستار چهارهفته‌ای در دامنۀ وزنی 20 ± 110 گرم از مؤسسۀ رویان با هدف آشنایی با محیط برای دو هفته نگهداری شدند و به حدود 20 ± 190 گرم رسیدند. همۀ رت‌ها برای مدت 20 هفته با رژیم پرچرب تغذیه شدند تا به میانگین وزنی حدود 50 ± 407 گرم رسیدند. برای ایجاد مدل دیابتی نوع دو، 25 میلی‌گرم STZ با دوز کم بر کیلوگرم وزن بدن به شیوۀ تزریق درون‌صفاقی به رت‌ها تزریق شد که گلوکز ناشتای بین mg/dl 150 تا400 معیار دیابتی‌شدن در نظر گرفته شد. سپس همۀ موش‌ها دیابتی شدند و در چهار گروه کنترل، تمرین تناوبی، آویشن و تمرین-آویشن قرار گرفتند. پروتکل تمرینی به‌صورت هشت هفته تمرین تناوبی، پنج جلسه در هفته با تناوب شدید دو دقیقه‌ای با دو تا هشت تناوب و با 80 تا 90 درصد vo2max و تناوب استراحت یک‌دقیقه‌ای با 50 تا 56 درصد vo2max اجرا شد. عصارۀ آویشن به‌صورت گاواژ به میزان mg/kg 200 برای پنج روز در هفته به‌مدت هشت هفته داده شد. شاخص مقاومت به انسولین با استفاده از فرمول محاسبه شد و بیان ژن‌های آپوپتوزی بافت کبد نیز توسط RT-PCR اندازه‌گیری شد. از تحلیل واریانس یک‌طرفه، تحلیل واریانس دوعاملی، آزمون تعقیبی بنفرونی و شاخص تعیین اندازۀ اثر برای مقایسۀ میزان تأثیر هریک از متغیرهای مستقل استفاده شد. سطح معناداری آزمون‌ها P ≤ 0.05 در نظر گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل، تمرین تناوبی شدید به کاهش معنا‌دار گلوکز و شاخص مقاومت به انسولین منجر شد. همچنین تمرین تناوبی و مصرف عصارۀ آویشن به کاهش بیان ژن Bax و افزایش بیان Bcl2 در سلول‌های کبدی در مقایسه با گروه کنترل منجر شد (P < 0.05). درمجموع، تمرینات تناوبی همراه با مصرف عصارۀ ‌آویشن در رت‌های دیابتی به بهبود نیمرخ گلیسیمیک و تغییرات سطوح گلوکز و انسولین و نیز تغییرات مثبت و مناسب در بیان ژن‌های آپوپتوزی و ضدآپوپتوزی کبدی منجر شد (P < 0.05).

Keywords

• تمرین تناوبی
• دیابت نوع دو
• ‌آویشن
• آپوپتوز
• کبد