اثر کم‌آبیاری و بیوچار بر روی خصوصیات مرفولوژیک گیاه گشنیز در یک خاک ریزدانه

Abstract

بیوچار به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک، سبب بهبود ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی خاک می‎شود. تنش رطوبتی نیز یکی از عوامل محدودکننده رشد گیاهان است این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کم‎آبیاری و بیوچار بر روی خصوصیات مرفولوژیک گیاه گشنیز در یک خاک ریز دانه بر پایه فاکتوریل به‌صورت کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه ارومیه انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری کامل، 75 و 50 درصد نیاز آبی گشنیز (a1، a2، a3) و سه سطح کاربرد بیوچار صفر (بدون کاربرد بیوچار) 5/2 و 5 درصد وزنی هر گلدان (b1، b2، b3) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات موروفولوژیکی اندازه‎گیری‌شده (وزن تر وخشک گیاه، برگ، ساقه و ریشه) نشان داد که این صفات تحت تأثیر سطوح مختلف آبیاری و کاربرد بیوچار اختلاف معنی‎داری داشتند، به‌طوری‌که بیش‌ترین مقدار هر یک از این صفات در تیمار آبیاری کامل و کاربرد 5/2 درصد وزنی بیوچار (a1b2) و کم‌ترین مقدار آن در تیمار آبیاری 50 درصد نیاز آبی و بدون بیوچار (a3b1) مشاهده شد. بیش‌ترین مقدار بهره‎وری آب براساس وزن تر (26/3 کیلوگرم بر مترمعکب) و خشک (49/0 کیلوگرم بر مترمعکب) گیاه از تیمار a2b2 به‌دست آمد. بنابراین می‎توان نتیجه گرفت که کاربرد مقدار مناسب بیوچار سبب کاهش اثرات منفی تنش رطوبتی و بهبود شاخص‎های رشدونمو گیاه در مقایسه با تیمار شاهد می‎شود. بنابراین کاربرد آن برای گیاه در شرایطی که گیاه تحت تنش خشکی است و یا گلخانه‎ها به‌منظور کاهش میزان آب مصرفی و بهبود رشد و عملکرد گیاه توصیه می‎شود.

Keywords

• بهره‌وری آب
• تنش آبی
• رشد گیاه
• شاخص رشد
• کشت گلخانه‌ای