مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی (May 2020)
از توسعه، به پساتوسعه و کامیابی: یک نقد مفهومی بر توسعه و کارآفرینی روستایی با بهره‌گیری از آراء آرام ضیایی پیرامون پساتوسعه نقّاد
Abstract
هدف این مقاله مفهومی عبارت است از نظرورزی و مفهوم‌پردازی پیرامون توسعه و کارآفرینی روستایی با بهره‌گیری از نگاه شالوده‌شکنانه و تکنیک‌های تحلیل گفتمانیِ تنیده در مکتب پساتوسعه. سعی شده تا با استفاده از مفهوم پساتوسعه نقّاد متعلّق به یکی از متفکّران صاحب‌نام پساتوسعه، آرام ضیایی، به بازاندیشی مختصری از روال و گفتمان کارآفرینی و توسعه روستایی پرداخته شود. پساتوسعه نقّاد از دیدگاه ضیایی و در تقابل با پساتوسعه عوام‌فریبانه جدید، حاوی چند وجه یا سرشت اساسی است که عبارت‌اند از: اوّل، نقدِ سنّت‌ها و تاریخِ سرزمین خود؛ دوّم، همرنگ‌سازی و تطبیق مدرنیته بر اساس ابعاد محلّی؛ سوّم، حرکت نظری و عملی از تأکید بر ایدئولوژی به سمت تمرکز بر طبیعت؛ چهارم، تحلیل فرهنگ همچون یک پدیده برساخته اجتماعی تا یک جوهره یا واقعیّتِ صلب و بنیادین؛ و درنهایت پنجم، تحلیلِ هم روابط درونی قدرت اجتماعی و هم روابط بین‌المللیِ قدرتِ تنیده شده در ساختارها و سازمان‌های شرکت‌های فراملیّتی. نظر به طرح یک مفهوم‌پردازیِ جدید و چندلایه از سوی مکتب پساتوسعه و نیز نگاه انتقادی سرشته در ذات این مکتب؛ مدّعای اصلی مقاله این است که می‌توان با بهره‌گیری از مؤلفه‌های پساتوسعه نقّاد، راهبردهای سنّتی را متحوّل ساخت. به‌عنوان مثال، ʼکارآفرینی روستاییʽ می‌تواند با راهبرد جدیدی که ʼکامیابی روستایی ‘ نام نهاده شده، جایگزین شده و لذا دریچه‌ای جدید به‌سوی مفهوم‌پردازی توسعه (روستایی) گشود شود. با افزودن و تحلیل مفاهیمی همچون دوگانه سنّت و مدرنیته، تحلیل زبان‌شناختی، فاعلیّت، عواطف، نگره قدرت، تنانگی و نیز طبیعت، کامیابی روستایی، در قیاس با کارآفرینی روستایی، جامع‌الاطراف‌تر، انسانی‌تر و پایدارتر خواهد بود.
Keywords
