Rosyjski wariant neokantyzmu i postneokantyzmu

Abstract

W niniejszym artykule dyskutowane są fundamentalne idee koncepcji filozoficznych Aleksandra I. Wwiedienskiego (1856–1925) oraz Wasyla E. Sezemana (1884–1963), filozofów reprezentujących rosyjski wariant neokantyzmu i postneokantyzmu. Szczególna uwaga skupiona zostaje na teorii „logizmu” oraz problemie tego, co irracjonalne. Według Wwiedienskiego wyłącznie logika, będąca częścią epistemologii, może przynieść odpowiedź na kluczowe dla krytycyzmu pytanie o granice wiedzy. Rosyjski filozof neokantowski neguje możliwość naukowej metafizyki i jednocześnie uznaje prawdy metafizyczne za przedmiot wiary; metafizyka jako „moralnie ufundowana wiara” stanowi niezbywalny element harmonijnego światopoglądu. Sezeman, jako rosyjski postneokantysta, akcentuje ograniczoność przyrodniczo-naukowego modelu poznania oraz ujęcia logicznego, a także przypisuje nowe znaczenie pojęciom tego, co racjonalne i irracjonalne.