Η ανάδυση του ξενοφοβικού εαυτού στην τρέχουσα ελληνική κοινωνική εμπειρία: Ευρήματα από ομάδες εστίασης

Abstract

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τη θεωρητική συζήτηση των ευρημάτων που βασίζονται σε 14 ομάδες εστίασης με αντικείμενο μελέτης τη ξενοφοβία και το ρατσισμό, τις ατομικές και τις συλλογικές αντιδράσεις των γηγενών απέναντι στην παρουσία των μεταναστών κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες της οικονομικής και πολιτικής κρίσης που βιώνει ο πληθυσμός της χώρας. Οι ομάδες εστίασης ενδιαφέρθηκαν για το πώς αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο γηγενείς και μετανάστες συνυπάρχουν, τις καθημερινές τους εμπειρίες, το είδος και την ποιότητα των διομαδικών σχέσεων. Η ανάλυση περιεχομένου επικεντρώθηκε στις γραμμές επιχειρημάτων και τις «λογικές» που οι συνομιλητές ανέπτυξαν κατά την παρουσίαση των θέσεων και των εμπειριών τους σε θέματα μετανάστευσης και μεταναστών. Η ανάλυση των ποιοτικών ευρημάτων οδήγησε στις ακόλουθες τέσσερις θεματικές: (α) η ξενοφοβία ως άρνηση του ξένου και ως μη σχέση, (β) η ξενοφοβία ως αντίδραση που προέρχεται από την παράσταση του γηγενούς πολίτη ως δικαιούχου πόρων, (γ) η ξενοφοβία ως αμφίσημη κατάσταση, και (δ) η πολιτική παραγωγή της ξενοφοβίας. Σ’ ένα πλαίσιο δομικής βίας που χαρακτηρίζει την τρέχουσα κοινωνική εμπειρία της χώρας, η συγκρότηση του ξενοφοβικού υποκειμένου αναδύεται ως γεννήτρια μίας αρνητικής διαλεκτικής της υποκειμενικής και της συλλογικής ξενοφοβίας.

Keywords

• Ξενοφοβία
• Ρατσισμός
• Ομάδες εστίασης
• Ανάλυση περιεχομένου
• Διομαδικές σχέσεις