روش‌های مکمل و جایگزین در مطالعات پیمایشی و افکارسنجی

Abstract

پرسش این است که با توجه به نواقص و برد به نسبت محدود پژوهش‌های پیمایشی و افکار‌سنجی، چگونه می‌توان ضمن حفظ قابلیت‌ها و فواید این روش‌ها، از روش‌های مکمل و جایگزین استفاده کرد. برای پیدا کردن پاسخی مناسب برای این پرسش، پس از مرور توضیحات روش‌شناختی و نقدهای نوشته شده و نیز با توجه به تجارب مختلف به دست آمده، برای جبران و پوشش دادن نواقصی که به صورت احتمالی در جمع‌آوری اطلاعات، تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات، تفسیر‌ها و نتیجه‌گیری نهایی ایجاد می‌شود، با مقایسه ویژگی‌های روش‌های دیگر و با بهره‌گیری از امکانات سایر روش‌ها، الگویی کارآمدتر برای به کارگیری این نوع از پژوهش‌ها پیشنهاد شده است. به‌عنوان روش‌های مکمل پیشنهاد این است که از گروه بحث متمرکز در تک تک مراحل پژوهش پیمایشی استفاده کرد. به‌عنوان روش‌های جایگزین، تلاش شده است تا حسب مورد، نشان داده شود که با کنار گذاشتن هر ویژگی از ویژگی‌های پژوهش‌های پیمایشی، از کدام یک از روش‌های جایگزین پیشنهادی یعنی مردم‌نگاری، تحقیق عملی مشارکتی، مطالعه موردی و تحلیل محتوا، می‌توان بهره گرفت.

Keywords

• مطالعات پیمایشی و افکارسنجی
• نقد جامعه‌شناختی پژوهش‌های پیمایشی
• روش‌های مکمل مطالعات پیمایشی
• روش‌های جایگزین مطالعات پیمایشی
• اعتبار درونی و بیرونی مطالعات پیمایشی