تأثیر محلول پاشی متیل جاسمونات بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و میزان جذب سرب در گیاه دارویی ریحان (.Ocimum basilicum L) تحت تنش سرب

Abstract

سرب به‏ عنوان یک فلز سنگین و آلاینده شیمیایی پایدار از طریق منابع مختلف مصنوعی و طبیعی سلامت محیط زیست و موجودات زنده را تهدید می‏کند. به منظور بررسی اثر متقابل متیل‌جاسمونات و تنش سرب بر خصوصیات رشدی، جذب و تجمع این عنصر و تعیین شاخص خطرپذیری در گیاه ریحان پژوهشی گلدانی به ‏صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح نیترات سرب (صفر، 200 و 400 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) و محلول‌پاشی متیل‌جاسمونات در سه غلظت (صفر، 0.5 و 1 میلی‌مولار) بود. نتایج مقایسه میانگین داده ‏ها حاکی از کاهش تمامی صفات مورفولوژی مورد مطالعه و افزایش میزان سرب برگ و ریشه گیاه و افزایش شاخص خطرپذیری با افزایش سطوح تنش سرب بود و محلول‌پاشی متیل جاسمونات تا حدودی توانست برخی از این صفات را بهبود بخشد. به‏ طوری که محلول‏ پاشی متیل‌جاسمونات با غلظت 1 میلی‏ مولار سبب افزایش 6.01 درصدی طول گل‌آذین و به‏ ترتیب سبب کاهش 96.56 و 79.31 و 99.20 درصدی میزان سرب برگ و ریشه و شاخص خطرپذیری گردید، در حالی که با غلظت 0.5 میلی ‏مولار به‏ ترتیب موجب افزایش 27.66 و 9.84 درصدی تعداد شاخه‌فرعی و وزن تر اندام هوایی گردید. بنابراین به ‏نظر می‏رسد کاربرد متیل جاسمونات در شرایط تنش‏زا توانسته تاحدودی صفات گیاه را بهبود بخشد و از آنجایی که در برخی موارد غلظت 1 میلی‏ مولار آن سبب کاهش برخی صفات مورفولوژی گیاه گردید لذا کاربرد آن با سطح 0.5 میلی‏ مولار در شرایط تنش سرب قابل توصیه می‏باشد.

Keywords

• تنظیم‌کننده رشد
• سمیت سرب
• شاخص خطرپذیری
• وزن تر اندام هوایی
• وزن خشک اندام هوایی