منظر (Feb 2017)
باغستان سنتی قزوین
Abstract
لبه شهری قزوین، از طبیعتی مصنوع شکل یافته و گونه‌ای تاریخی از لبه طبیعی شهر است. طبیعتی دست‌ساخت انسان، به نام باغستان سنتی قزوین که ریشه در هزاره‌های تاریخ ایران دارد. باغستان سنتی ارتباطی چندلایه با شهر دارد ولی رویاروی کالبدی آن با قزوین در لبه شهر شکل می‌گیرد. جستار حاضر بر آن است با بررسی و تحلیل ویژگی‌های باغستان سنتی قزوین، گوشه‌ای از عمق کارایی یک نمونه منحصربه‌فرد ایرانی را، برای لبه‌ی شهری مطلوب معرفی نماید. روش تحقیق در شناخت موضوع تحقیق تفسیری-تاریخی بوده و از طریق روش پدیدارشناسانه ویژگی‌های موضوع تحقیق مورد کنکاش و تحلیل قرارگرفته و سپس جمع‌بندی شده است. در نگاه نخست موضوع لبه شهری، چالشی فرمال به نظر می‌آید ولی متأثر از لایه‌های متنوع شهری است. کارکردهای لبه شهر، تأثیر زیادی در پایایی و شکل آن دارد؛ ازاین‌رو چالش اصلی در پژوهش پیش رو ریشه‌یابی کارکردهای لبه تاریخی شهر قزوین است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کارکرد اصلی باغستان تأمین ضرورت‌های شهری قزوین در اعصار مختلف بوده است. تأمین شرایط پایدار برای شهر، توسط مهار ناملایمت‌های طبیعی مانند سیل، بادهای مزاحم، کم‌آبی و ایجاد بستر مناسب، برای تأمین آب و معیشت شهروندان حتی ایجاد بستر ویژگی‌های اجتماعی- فرهنگی ازجمله کارکردهای باغستان قزوین به‌عنوان لبه شهر قزوین با طبیعت بیرون است.
