زبان و ادب فارسی (Mar 2021)

بازتاب عاطفه و اندیشه در تصویرآفرینی‌های شهریار و سیمین بهبهانی

  • خلیل نیکخواه,
  • عفت نقابی

DOI
https://doi.org/10.22034/perlit.2021.30762.2295
Journal volume & issue
Vol. 73, no. 242
pp. 299 – 326

Abstract

Read online

تصویر که بازتابی از عاطفه و اندیشه شاعر و راهی برای محسوس ساختن مافی الضمیر وی است، هنگامی ارزش بلاغی خواهد یافت که در راستای پروراندن اندیشه و عاطفه سراینده قرار گیرد. در کار هر هنرمندی یک ایده‌ی مسلط وجود دارد که در لابه‌لای تصویرها، ساختار و مضمون آثارش حضور دارد. شاعری که اندیشه فردی و خلاقانه دارد، درون‌مایه‌ی منسجمی بر آثارش سایه می‌افکند و این درون‌مایه در کنار عاطفه‌ی فردی شاعر، به خلق کلان تصاویر کمک شایانی می‌کند. در این جستار برآنیم که ارتباط دو سویه‌ی عاطفه و اندیشه رادر غزل شهریار و سیمین بهبهانی بر محور تصاویر زبانی و خیالی نشان دهیم. با بررسی غزلیات سیمین بهبهانی و شهریار در یافتیم که در ورای همه تصویرها و صورت‌ها، درون‌مایه‌ی ثابتی که رهبری کلیه ساخت‌ها و تصاویر ذهنی شهریار را بر عهده دارد، عشق فردی است که انتظار و فراق را به نمایش می‌گذارد و اندیشه مسلط بر اندیشه سیمین، مسائل اجتماعی و عشق و اندوهِ حاصل از آن است که شاعر از عشق و عاطفه فردی فاصله می‌گیرد و به عشق اجتماعی روی می‌آورد و دغدغه‌ی او تصویر مسائل مردم و غم و اندوه آن-هاست.

Keywords