Hakkâri’de Nestûrî Patrikliğinin Son Dönemi (1876-1915)

Abstract

Hakkâri bölgesinde Müslümanların yanı sıra önemli miktarda Hıristiyan Nestûrî nüfus yaşamıştır. Patriklik merkezinin XVII. yüzyılın sonlarına doğru Hakkâri’ye bağlı Koçanis (Konak) Mar Şalita Kilisesi’ne taşınmasından sonra Nestûrîlerin en önemli dini merkezi olmuştur. 1915 yılında Nestûrîlerin Türkiye sınırları dışına çıkmaya mecbur kalmalarına kadar üç yüz yıldan fazla bir süre boyunca Hakkâri bölgesindeki Koçanis Köyü, Nestûrîlerin dini merkezi olmaya devam etmiştir. Bu süre içerisinde Müslüman unsurlar ve Nestûrî unsurlar Batılı Misyonerlerin onları fark etmesine kadar genel olarak sorunsuz bir şekilde beraber yaşamışlardır. Bu çalışmada 1876 yılından 1915 yılına kadar geçen sürede Nestûrî Kilisesi patrikliği yapmış olan Mar Şem’un Ruel (Ruwel) (1861-1903), Mar Şem’un Benyamin (1903-1918) ve önemli Nestûrî simalarından biri olan Nemrud Efendi’nin (ö. 1915) faaliyetleri ele alınmıştır.